శ్రీ తనోట్ మాతా ఆలయం

 🕉 మన గుడి : నెం 1306

⚜  రాజస్థాన్ : జైసల్మేర్ 

⚜  శ్రీ తనోట్ మాతా ఆలయం 

💠 రాజస్థాన్‌లోని అందమైన పసుపు నగరమైన జైసల్మేర్‌లో తనోట్ మాతా ఆలయం ఉంది. ఇది థార్ ఎడారిలో భారత-పాకిస్తాన్ సరిహద్దులో ఉన్న భారతదేశంలోని అత్యంత గౌరవనీయమైన హిందూ తీర్థయాత్ర ప్రదేశాలలో ఒకటి. 

💠 ఈ ఆలయాన్ని 12వ శతాబ్దంలో జైసల్మేర్‌ను పాలించిన భాటి రాజ్‌పుత్ మహారావల్ లోన్‌కావత్ నిర్మించాడు.

💠 ఈ ఆలయం దుర్గాదేవి స్థానిక అవతారంగా పరిగణించబడే తనోట్ మాతకు అంకితం చేయబడింది. తనోట్ మాతా ఆలయం భారతదేశంలోని ప్రసిద్ధ పర్యాటక కేంద్రం మరియు దేశం నలుమూలల నుండి యాత్రికులను ఆకర్షిస్తుంది.

💠 హింగ్లాజ్ మాతా అవతారమైన తనోట్ దేవతకు అంకితం చేయబడిన ఈ ఆలయం విశ్వాసం మరియు అద్భుతాలతో లోతుగా ముడిపడి ఉంది.

💠 పురాణాల ప్రకారం, దుర్గాదేవి అవతారమైన తనోట్ మాత చాలా కాలంగా ఈ ప్రాంతానికి రక్షకురాలిగా సేవలందిస్తోంది. తన అనుచరులను ప్రమాదం మరియు శత్రు దాడుల నుండి కాపాడుతూ, దేవత అద్భుత జోక్యాలను ప్రదర్శించినట్లు అనేక కథలు ఉన్నాయి. 

💠 ఇండో-పాకిస్తాన్ యుద్ధాల సమయంలో ఈ ప్రాంతంలో ఉన్న భారతీయ సైనికులకు ఈ ఆలయం భక్తి కేంద్రంగా మారింది, వారు తమ ప్రాణాలతో బయటపడటానికి కారణం తనోట్ మాత దైవిక జోక్యం అని నమ్ముతారు.

💠 ఒక సహస్రాబ్ది క్రితం నిర్మించబడిందని భావించిన ఈ ఆలయం 1965 మరియు 1971 ఇండో-పాకిస్తాన్ యుద్ధాల సమయంలో అద్భుతంగా విధ్వంసం నుండి రక్షించబడి, దైవిక రక్షణకు ప్రాతినిధ్యం వహించే హోదాను పొందిందని పురాణాలు చెబుతున్నాయి.

🔆 స్థలపురాణం.

💠 మమద్జీ చరణ్ (గాధ్వి) కుమార్తె అయిన ఆవద్ దేవతను తనోత్ మాతగా పూజిస్తారు మరియు కర్ణి మాతకు పూర్వీకురాలు . 

💠 టెండే రాయ్, కర్ణి మాత, దేగ్ రాయ్ మరియు ఖోడియార్ వంటి ఈ ప్రాంతంలోని అనేక ఇతర దేవతల మాదిరిగానే, ఆమె కూడా చరణ్ కులంలో జన్మించి  ఋషిగా తన జీవితాన్ని గడిపింది. 

💠 పురాతన చరణ్ సాహిత్యం ప్రకారం , తనోత్ మాత దైవిక దేవత హింగ్లాజ్ మాత అవతారం మరియు అందువల్ల యుద్ధ దేవత.

సాంప్రదాయ చరిత్ర లేఖకుల చరణ్ రికార్డుల ప్రకారం , హింగ్లాజ్ మాత తనోట్ మాతగా పునర్జన్మ పొంది, తరువాత కర్ణి మాతగా పునర్జన్మ పొందారు .

💠 చాలా కాలం క్రితం మమద్జీ చరణ్ అనే వ్యక్తి ఉండేవాడు , అతనికి  పిల్లలు లేరు. అతను సంతానం కోసం దాదాపు ఏడు సార్లు హింగ్లాజ్ మాతకు కాలినడకన ప్రయాణించాడు. ఒక రాత్రి, హింగ్లాజ్ మాత తన కలలో మమదియ చరణ్ (గాధ్వి) ని, నీకు కొడుకు కావాలా లేక కూతురు కావాలా అని అడిగినప్పుడు, చరణ్ నువ్వు నా ఇంట్లో జన్మించాలని చెప్పాడు. 

💠 హింగ్లాజ్ మాత దయవల్ల, ఆ ఇంట్లో ఏడుగురు కుమార్తెలు మరియు ఒక కుమారుడు జన్మించారు. వీరిలో ఒకరు ఆవద్ మాత, ఆమెను తనోత్ మాత అని పిలుస్తారు.

💠 ఈ ఆలయాన్ని నిర్మించి, పాలిస్తున్న దేవత విగ్రహాన్ని భాటి రాజ్‌పుత్ రాజు తనూ రావు 828 లో ప్రతిష్టించారు . అప్పటి నుండి, ఈ ఆలయాన్ని భాటి రాజ్‌పుత్‌లు మరియు జైసల్మేర్ ప్రజలు తరతరాలుగా గౌరవించి పూజిస్తున్నారు. 

💠 1965 ఇండో-పాకిస్తాన్ యుద్ధంలో పాకిస్తాన్ సైన్యం తనోట్ పై దాడి చేసింది, ఈ సమయంలో ఆలయం వైపు 3,000 బాంబులు ప్రయోగించబడ్డాయి. 

అయితే, స్థానిక కథనం ప్రకారం, బాంబులు లక్ష్యాన్ని తప్పిపోయాయి లేదా పేలలేదు.

1965 యుద్ధం తర్వాత, భారతదేశ సరిహద్దు భద్రతా దళం (BSF) ఆలయాన్ని నిర్వహణ బాధ్యతను చేపట్టింది.

💠 1971 ఇండో-పాకిస్తాన్ యుద్ధంలో తనోట్ పై మళ్ళీ దాడి జరిగింది , కానీ ఈసారి దాడి చేసే ట్యాంకులు ఇసుకలో కూరుకుపోయాయి, దీనివల్ల భారత వైమానిక దళం వాటిని నాశనం చేయగలిగింది.

💠 1971 యుద్ధం తర్వాత, లోంగేవాలా యుద్ధంలో విజయానికి గుర్తుగా భారత సైన్యం ఆలయ ప్రాంగణం లోపల విజయ స్తంభం (విక్టరీ టవర్) నిర్మించింది .

భారత సైన్యంలోని 120 మంది పదాతిదళ సైనికులతో కూడిన ఒక కంపెనీ 2000 మంది పాకిస్తాన్ సైనికుల విభాగాన్ని ఓడించింది, దీనికి పాకిస్తాన్ ట్యాంక్ స్క్వాడ్రన్ కూడా ఉంది.

💠 1971లో పాకిస్తాన్‌తో జరిగిన యుద్ధంలో భారతదేశం విజయం సాధించిన తర్వాత, భారత సరిహద్దు భద్రతా దళం (BSF) ఆలయాన్ని విస్తరించింది, విజయ స్తంభాన్ని మరియు పేలని పాకిస్తానీ బాంబులు మరియు ట్యాంకులను ఉంచే యుద్ధ మ్యూజియంను నిర్మించింది. 

💠 ప్రతి సంవత్సరం డిసెంబర్ 16ని ఆలయంలో విజయ దినోత్సవంగా జరుపుకుంటారు .

💠 ఈ ఆలయం జైసల్మేర్ నుండి దాదాపు 120 కి.మీ దూరంలో ఉంది.

రచన

©️ Santosh Kumar