శ్రీ దేవి - వ్యాదేశ్వర్ ఆలయం

 🕉 మన గుడి : నెం 1141

⚜ మహారాష్ట్ర : గుహాగర్ 

⚜ శ్రీ దేవి - వ్యాదేశ్వర్ ఆలయం

💠 కొంకణ్ అనేది ప్రకృతి యొక్క అపారమైన అందాలతో నిండిన ప్రాంతం. నిరంతరం ప్రవహించే నదులు, పర్వతాల గుహల నుండి ప్రవహించే నీటి బుగ్గలు, పచ్చని దట్టమైన అడవులు, ఔషధ మూలికలు, స్వచ్ఛమైన వీచే గాలులు మరియు ఊగుతున్న పచ్చని చెట్లు - ఈ ప్రకృతి సౌందర్యం అంతా కొంకణ్ కు దేవుడు ఇచ్చిన వరం .

💠 శ్రీరామావతారం మరియు శ్రీకృష్ణావతారం తరువాత, విష్ణువు తన కల్కి వ్యక్తీకరణతో వస్తాడు.

ఈ యుగంలో, చెడు ఆలోచనలు ప్రబలంగా ఉండాల్సి ఉంటుంది కాబట్టి, దేవతలు తమ అదృశ్య రూపాల్లోనే ఉంటారు. తదనుగుణంగా శివుడు వ్యాద శివలింగంలో అదృశ్య రూపంలో ఉండాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. 

అదే శివలింగం ఈ ప్రసిద్ధ వ్యాదేశ్వర్ మహాదేవ్

💠 శ్రీ దేవ్ వ్యాదేశ్వర్ ఆలయం మహారాష్ట్రలోని రత్నగిరి జిల్లాలోని గుహగర్ పట్టణంలో ఉన్న శివుడికి అంకితం చేయబడిన ఆలయం. 

ఈ దేవతను కొంకణ్ ప్రాంతానికి చెందిన అనేక చిత్పావన్ కుటుంబాల కులదేవత (వంశ-దేవత)గా పరిగణిస్తారు.

💠 ఈ పట్టణంలో రెండు ప్రసిద్ధ హిందూ దేవాలయాలు ఉన్నాయి. గుహగర్ ఆలయంలో దుర్గా దేవి ఆలయం మరియు వ్యాదేశ్వర్ ఆలయం ఉన్నాయి.

💠 ప్రధాన ఆలయ సముదాయంలో నాలుగు అనుబంధ ఆలయాలు ఉన్నాయి. 

అందువలన దీనిని పంచదేవతల ఆలయంగా మారుస్తుంది - పంచాయతన.

💠 శివుడు పరశురాముడికి దర్శనం ఇచ్చిన ప్రదేశంలో ఈ ఆలయం నిర్మించబడిందని నమ్ముతారు.

శివలింగాన్ని వ్యాద ముని ప్రతిష్టించినందున ఇక్కడ శివుడిని వ్యాదేశ్వర్ అని పిలుస్తారు.

💠 ఈ ఆలయంలో సూర్యుడు, గణేశుడు, పార్వతి మరియు విష్ణువు మరియు లక్ష్మిలకు అంకితం చేయబడిన అనుబంధ ఆలయాలు కూడా ఉన్నాయి. 

ఆలయ సముదాయంలో నంది, గరుడ మరియు మారుతి విగ్రహాలు కూడా ఉన్నాయి.

💠 ఇక్కడి ఆలయ నిర్మాణ శైలిని 'పంచాయతన' అని పిలుస్తారు. పంచాయతన ఆలయంలో నాలుగు మూలల్లో నాలుగు ఉప మందిరాలు మరియు వేదిక మధ్యలో ప్రధాన మందిరం ఉన్నాయి, ఇది స్థావరాన్ని ఏర్పరుస్తుంది. 

ఇక్కడ, శివుడు శ్రీ వ్యాదేశ్వర్, కేంద్ర మందిరం, సూర్యుడు, గణేశుడు, అంబ లేదా అంబిక (శివుని భార్య) మరియు విష్ణువు అతని భార్య లక్ష్మితో వరుసగా ఆగ్నేయం, నైరుతి, వాయువ్య మరియు ఈశాన్య ఉప మందిరాలుగా ఉన్నారు. నంది (శివుని వాహనం) ప్రధాన మందిరం ముందు కూర్చుని ఉంది.

🔆 *పురాణం*

💠 పరశురాముడు తన బాణాన్ని సముద్రంలోకి ప్రయోగించి, సముద్ర దేవుడిని తన బాణం దిగే వరకు నీటిని వెనక్కి తీసుకోమని ఆజ్ఞాపించి కొంకణ భూమిని సృష్టించాడు. 

ఈ కొత్త భూమి సప్త-కొంకణ అని పిలువబడింది, దీని అర్థం "భూమి ముక్క", "భూమి మూల" లేదా "మూల ముక్క", ఇది సంస్కృత పదాల నుండి వచ్చింది: కోణ (कोण, మూల) + కణ (कण, ముక్క).

💠 శ్రీ పరశురాముడు కొత్తగా సృష్టించబడిన భూమిలో స్థిరపడటానికి మరియు నివాసి వంశాలను రక్షించడానికి 60 మంది ఋషులను కూడా అభ్యర్థించాడు. 

శివుని భక్తుడు కావడంతో, ఆయన శివుడిని ప్రతిరోజూ కలవమని అభ్యర్థించాడు. 

💠 వ్యాది మహర్షి గుహగర్‌లోని ఈ ఆలయంలో శివలింగాన్ని ప్రతిష్టించాడు. ఆ విధంగా శివుని చిహ్నం మరియు ఆలయానికి శ్రీ వ్యాది ప్రభువు (వ్యాది ప్రభువు) అని పేరు పెట్టారు. శివుడు ఇక్కడ అదృశ్య రూపంలో ఉన్నాడని నమ్ముతారు.

💠 శ్రీ వ్యాదేశ్వర దేవత కాలక్రమేణా అదృశ్యమై, ప్రస్తుత ఆలయ నిర్మాణం నిర్మించబడిన సాకురాన్ రాజు కాలంలో తిరిగి కనుగొనబడింది.

💠 ఈ ఆలయాలను వరుసగా తల్కేశ్వర్, బాల్కేశ్వర్ (వాలుకేశ్వర్) మరియు ఉదాలేశ్వర్ (ఉద్దాలకేశ్వర్) అని పిలుస్తారు. 

ఈ 3 శివ పిండిలను శ్రీ వ్యాదేశ్వర్ అవతారాలుగా భావిస్తారు. 

ఈ ప్రదేశాలు గుహగర్ కు చాలా దగ్గరగా ఉండటం వలన, శ్రీ వ్యాదేశ్వర్ భక్తులు కూడా ఈ మూడు ఆలయాలను సందర్శిస్తారు.

💠 గుహగర్ పట్టణం మహారాష్ట్రలోని రత్నగిరి జిల్లాలోని చిప్లున్ నుం.డి 44 కి.మీ దూరంలో ఉంది.

రచన

©️ Santosh Kumar