⚜ శ్రీ గిరిజాత్మజ్ గణపతి ఆలయం

 🕉 మన గుడి : నెం 1161

⚜ మహారాష్ట్ర : లెన్యాద్రి

⚜  శ్రీ గిరిజాత్మజ్ గణపతి ఆలయం

💠 గిరిజాత్మజ్ అష్టవినాయక ఆలయం బౌద్ధ గుహ ప్రాంతంలో నిర్మించబడిన అష్టవినాయక ఆలయంలోని ఏకైక ఆలయం. 

ఈ గుహలను గణేష్ గుఫా అని కూడా పిలుస్తారు. ఇక్కడ, గణేష్‌ను గిరిజాత్మజ్‌గా పూజిస్తారు. (పార్వతి దేవి కుమారుడు)

💠 విగ్రహం యొక్క 'గిరిజత్మజ్' పేరు 'గిరిజ' అంటే దేవి పార్వతి మరియు 'ఆత్మజ్' అంటే కుమారుడు అని వస్తుంది. 

మరాఠీలో 'లేని' అని అర్థం వచ్చే గుహలు గుహలకు లెన్యాద్రి అనే పేరును పొందాయి. కాబట్టి 'గిరిజత్మజ్ లేన్యాద్రి గణపతి' అనే పేరు వచ్చింది. 

💠 గణపత్య గ్రంథం గణేశ పురాణం ప్రకారం , గణేశుడు ఆరు చేతులు మరియు తెల్లటి రంగు కలిగిన మయూరేశ్వరుడుగా అవతరించాడు. అతని వాహనం నెమలి. సింధు అనే రాక్షసుడిని చంపే ఉద్దేశ్యంతో త్రేతా యుగంలో శివుడు మరియు పార్వతికి జన్మించాడు . 

💠 ఒకసారి పార్వతి (గిరిజ) తన భర్త శివుడిని ఎవరి గురించి ధ్యానం చేస్తున్నావని అడిగింది. 

అతను "సమస్త విశ్వానికి ఆధారమైన" గణేశుడి గురించి ధ్యానం చేస్తున్నానని చెప్పి, "గం" అనే గణేశ మంత్రంతో పార్వతిని చెప్పాడు.

💠 ఒక కొడుకు కావాలని కోరుకుని, పార్వతి లెన్యాద్రిలో 12 సంవత్సరాలు గణేశుడి గురించి ధ్యానం చేస్తూ తపస్సు చేసింది. ఆమె తపస్సుకు సంతోషించిన గణేశుడు, తాను ఆమెకు కొడుకుగా జన్మిస్తానని వరం ఇచ్చాడు. దీని ప్రకారం, హిందూ నెల భద్రపద ( గణేశ చతుర్థి రోజు)పార్వతి గణేశుడి మట్టి విగ్రహాన్ని పూజించింది, అది సజీవంగా వచ్చింది. 

ఆ విధంగా, గణేశుడు పార్వతికి లెన్యాద్రిలో జన్మించాడు. 

తరువాత, శివుడు అతనికి గుణేశ అని పేరు పెట్టాడు. 

💠 15 సంవత్సరాలు గుణేశుడు లెన్యాద్రిలో పెరిగాడు. గుణేశుడి చేతిలో తన మరణం జరుగుతుందని తెలిసిన సింధు, గుణేశుడిని చంపడానికి క్రూరుడు, బాలాసురుడు, వ్యోమాసురుడు, క్షేముడు, కుశలుడు మరియు మరెన్నో రాక్షసులను పంపాడు, కానీ వారందరినీ అతనిచే చంపబడ్డరూ. 

💠 ఆరేళ్ల వయసులో, విశ్వకర్మ గుణేశుడిని పూజించి, అతనికి పాశ (పాశం), పరశువు (గొడ్డలి), అంకుశం (కొన) మరియు పద్మ (కమలం) అనే ఆయుధాలను ప్రసాదించాడు. 

ఒకసారి, చిన్న గుణేశుడు మామిడి చెట్టు నుండి గుడ్డును కొట్టాడు, దాని నుండి నెమలి ఉద్భవించింది. గుణేశుడు నెమలిని ఎక్కి మయూరేశ్వరుడు అనే పేరును స్వీకరించాడు. 

తరువాత మయూరేశ్వరుడు సింధు మరియు అతని సైన్యాధిపతులను మోర్గావ్ వద్ద చంపాడు ,

అందువల్ల లెన్యాద్రిని పవిత్ర స్థలంగా భావిస్తారు.

 💠 ఈ ఆలయం ఒకే రాతి కొండ నుండి చెక్కబడింది, దీనికి పర్వతంలోని 18 బౌద్ధ గుహలలో, గిరిజాత్మజ్ గణపతి ఆలయం 7వ గుహలో ఉంది. వీటిని గణేష్-లేని అని కూడా పిలుస్తారు.

💠 ఈ ఆలయంలో ఎటువంటి సహాయక స్తంభాలు లేని విశాలమైన హాలు ఉంది. ఆలయ హాలు 53 అడుగుల పొడవు, 51 అడుగుల వెడల్పు మరియు 7 అడుగుల ఎత్తు ఉంటుంది.

💠 లేన్యాద్రి కుకాడి నది వాయువ్య ఒడ్డున ఉంది.  ప్రస్తుత పేరు 'లెన్యాద్రి' అంటే 'పర్వత గుహ' అని అర్థం.

 ఇది మరాఠీలో 'లెనా' అంటే 'గుహ' అని మరియు సంస్కృతంలో 'అద్రి' అంటే 'పర్వతం' లేదా 'రాయి' అని అర్థం. దీనిని జీరాపూర్ మరియు లేఖన్ పర్వత్ ('లేఖన్ పర్వతం') అని కూడా పిలుస్తారు.

💠 ఇక్కడ గణేశుడి  తొండం ఎడమ వైపుకు తిప్పి, తూర్పు ముఖంగా, అతని కన్నులలో ఒకటి కనిపించేలా చూడవచ్చు. ఈ చిహ్నం సిందూరంతో కప్పబడి ఉంది మరియు గుహ యొక్క రాతి గోడపై నేరుగా రూపొందించబడింది.

💠 శ్రీ గిరిజత్మజ్ లేన్యాద్రి గణపతి గుహలలో చెక్కబడిన ఏకైక గణేష్ ఆలయం. లెన్యాద్రి ఒక పురాతన పురాణాన్ని కలిగి ఉంది, ఇది పాండవులు వారి 13వ సంవత్సర వనవాసంలో అజ్ఞాతవాసంలో నివసించినప్పుడు, వారు ఈ గుహలను కేవలం ఒక రాత్రిలోనే చెక్కారని చెబుతుంది. 

💠 ఆలయ నిర్మాణం : 

శ్రీ వరదవినాయక లేన్యాద్రి ఆలయం ఒకే రాతి కొండ నుండి చెక్కబడింది. ఇది దాదాపు 100 అడుగులు లేదా 30 మీటర్ల ఎత్తు ఉంటుంది. 

ఆలయానికి చేరుకోవడానికి 300+ మెట్లు ఎక్కాలి. ఇది బౌద్ధ గుహలలో భాగం కాబట్టి, భూభాగం కొంచెం నిటారుగా ఉంటుంది.

💠 గిరిజాత్మజ్ గణపతి ఆలయంలో గణేశుడితో సంబంధం ఉన్న సాధారణ పండుగలు జరుపుకుంటారు: 

గణేష్ జయంతి మరియు గణేష్ చతుర్థి .

💠 గణేష్ జయంతి సమయంలో, ఆలయం పువ్వులు మరియు దీపాలతో అలంకరించబడుతుంది. 

గణేష్ జయంతిలో గణేష్ దర్శనం కోసం లక్షలాది మంది ప్రజలు ఇక్కడకు వస్తారు

💠 పూణే-లేన్యాద్రి దూరం NH60 హైవే ద్వారా 96 కి.మీ (2 గం 45 నిమి). 

రచన

©️ Santosh Kumar