శ్రీ వజ్రేశ్వరి ఆలయం

 🕉 మన గుడి : నెం 1145

⚜ మహారాష్ట్ర : ముంబై 

⚜  శ్రీ వజ్రేశ్వరి ఆలయం

💠 శ్రీ వజ్రేశ్వరి యోగిని దేవి ఆలయం, మహారాష్ట్రలోని ముంబై సమీపంలో ఉన్న వజ్రేశ్వరి దేవికి అంకితం చేయబడిన గౌరవనీయమైన తీర్థయాత్ర స్థలం. 

ఈ ఆలయం దాని దైవిక ఉనికి, వేడి నీటి బుగ్గలు మరియు చారిత్రక ప్రాముఖ్యతకు ప్రసిద్ధి చెందింది.

💠 వజ్రేశ్వరి ఆలయం దుర్గాదేవి స్వరూపమైన వజ్రేశ్వరికి అంకితం చేయబడింది.

గతంలో వడ్వలి అని పిలువబడే ఈ పట్టణాన్ని ఆలయ ప్రధాన దేవత గౌరవార్థం వజ్రేశ్వరి అని పేరు మార్చారు.

💠 పురాణాలు వద్వాలి ప్రాంతాన్ని విష్ణువు అవతారాలైన రాముడు మరియు పరశురాముడు సందర్శించిన ప్రదేశంగా పేర్కొన్నాయి . పరశురాముడు వద్వాలిలో యజ్ఞం చేశాడని మరియు ఆ ప్రాంతంలోని అగ్నిపర్వత బూడిద కొండలు దాని అవశేషంగా ఉన్నాయని పురాణాలు చెబుతున్నాయి .

💠 ఈ ఆలయ ప్రధాన దేవత వజ్రేశ్వరి, వజ్రబాయి మరియు వజ్రయోగిని అని కూడా పిలుస్తారు, దీనిని వజ్రేశ్వరి అని కూడా పిలుస్తారు , ఇది భూమిపై పార్వతి లేదా ఆది-మాయ దేవత యొక్క అవతారంగా పరిగణించబడుతుంది . 

ఆమె పేరుకు అక్షరాలా " వజ్ర మహిళ ( పిడుగు )" అని అర్థం. 

💠 దేవత యొక్క మూలాల గురించి రెండు ఇతిహాసాలు ఉన్నాయి, రెండూ వజ్రంతో సంబంధం కలిగి ఉన్నాయి.

💠 కాళికాళ లేదా కాళికుట్ అనే రాక్షసుడు వద్వాలి ప్రాంతంలో ఋషులను మరియు మానవులను ఇబ్బంది పెట్టాడు మరియు దేవతలకు వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేశాడు. 

బాధతో, వశిష్టుడి నేతృత్వంలోని దేవతలు మరియు ఋషులు ఆమెను ప్రసన్నం చేసుకోవడానికి త్రిచండి యజ్ఞం చేశారు 

💠 ఇది దేవతకు అగ్ని నైవేద్యం . ఆహుతి ( యజ్ఞంలో నెయ్యి నైవేద్యం ) ఇంద్రుడికి (దేవతల రాజు) ఇవ్వబడలేదు . 

కోపంతో, ఇంద్రుడు తన వజ్రాన్ని ( హిందూ పురాణాలలో అత్యంత శక్తివంతమైన ఆయుధాలలో ఒకటి ) యజ్ఞంపై విసిరాడు. 

భయభ్రాంతులకు గురైన దేవతలు మరియు ఋషులు తమను రక్షించమని దేవతను ప్రార్థించారు. 

ఆ ప్రదేశంలో దేవత తన మహిమతో కనిపించింది మరియు వజ్రాన్ని మింగివేసింది మరియు ఇంద్రుడిని అణగదొక్కడమే కాకుండా రాక్షసులను కూడా చంపింది. 

💠 రాముడు దేవత వద్వాలి ప్రాంతంలో ఉండి వజ్రేశ్వరి అని పిలువబడాలని కోరాడు. 

అందువలన, ఈ ప్రాంతంలో వజ్రేశ్వరి ఆలయం స్థాపించబడింది.

💠 వజ్రేశ్వరి మహాత్మ్యంలోని మరో పురాణం ప్రకారం, ఇంద్రుడు మరియు ఇతర దేవతలు పార్వతి దేవి వద్దకు వెళ్లి , కాళిక అనే రాక్షసుడిని చంపడానికి సహాయం చేయమని అభ్యర్థించారు. 

పార్వతి దేవి సరైన సమయంలో వారికి సహాయం చేస్తానని హామీ ఇచ్చి, ఆ రాక్షసుడితో పోరాడమని ఆదేశించింది. యుద్ధంలో, కాళిక తనపై విసిరిన అన్ని ఆయుధాలను మింగేసింది .

చివరకు, ఇంద్రుడు వజ్రాన్ని రాక్షసుడిపై విసిరాడు, దానిని కాళిక ముక్కలుగా విరిచింది. వజ్రం నుండి దేవత ఉద్భవించింది, ఆమె రాక్షసుడిని నాశనం చేసింది. దేవతలు ఆమెను వజ్రేశ్వరిగా కీర్తించి , ఆమె ఆలయాన్ని నిర్మించారు. 

💠 1739లో, పేష్వా బాజీ రావు I యొక్క తమ్ముడు మరియు సైనిక కమాండర్ అయిన చిమాజీ అప్పా , పోర్చుగీసు ఆధీనంలో ఉన్న వాసాయి కోటను స్వాధీనం చేసుకునేందుకు వెళుతూ వాడ్వాలి ప్రాంతంలో శిబిరం ఏర్పాటు చేసుకున్నాడు . 

మూడు సంవత్సరాల యుద్ధం తర్వాత కూడా ఆ కోట జయించలేనిది. 

కోటను జయించి పోర్చుగీసువారిని ఓడించగలిగితే, ఆమెకు ఒక ఆలయాన్ని నిర్మిస్తానని చిమాజీ అప్పా దేవత వజ్రేశ్వరిని ప్రార్థించాడు. 

💠 పురాణాల ప్రకారం, దేవత వజ్రేశ్వరి అతని కలలో కనిపించి కోటను ఎలా జయించాలో చెప్పింది. 

మే 16న, కోట కూలిపోయింది మరియు వాసాయిలో పోర్చుగీసుల ఓటమి పూర్తయింది. 

తన విజయాన్ని జరుపుకోవడానికి మరియు దేవత వజ్రేశ్వరి ముందు తీసుకున్న ప్రతిజ్ఞను నెరవేర్చడానికి, చిమాజీ అప్పా కొత్త సుభేదార్ (గవర్నర్) శంకర్ కేశవ్ ఫాడ్కేను వజ్రేశ్వరి ఆలయాన్ని నిర్మించమని ఆదేశించాడు.

💠 ప్రధాన మందిరంలో మూడు విభాగాలు ఉన్నాయి: 

ప్రధాన గర్భగుడి ( గర్భ గృహం ), మరొక గర్భగుడి, మరియు స్తంభాల మండపం (సమావేశ మందిరం).

💠 గర్భ గృహంలో ఆరు విగ్రహాలు ఉన్నాయి. కుడి మరియు ఎడమ చేతుల్లో వరుసగా కత్తి మరియు గద కలిగిన వజ్రేశ్వరి దేవత యొక్క కాషాయ మూర్తి (విగ్రహం) మరియు ఆమె పక్కన త్రిశూలం మధ్యలో ఉన్నాయి. 

💠 చేతిలో కత్తి మరియు కమలంతో ఉన్న రేణుక (పరుశురాముడి తల్లి) దేవత యొక్క విగ్రహాలు, వాణి దేవత, సప్తశృంగి మహాలక్ష్మి మరియు పులి, ( దేవత వజ్రేశ్వరి వాహనం) దేవత యొక్క ఎడమ వైపున ఉన్నాయి. 

ఆమె కుడి వైపున కమలం మరియు కమండలు (నీటి కుండ) కలిగిన కాళికా (గ్రామ దేవత) యొక్క విగ్రహాలు మరియు పరశురాముడు పార్శువు (గొడ్డలి)తో సాయుధంగా ఉన్నారు.

💠 గర్భగుడి వెలుపల ఉన్న గర్భగుడిలో గణేశుడు , భైరవుడు , హనుమంతుడు మరియు మొరబా దేవి వంటి స్థానిక దేవతల విగ్రహాలు ఉన్నాయి. 

భక్తులు మందిరంలోకి ప్రవేశించేటప్పుడు మోగించే గంట మరియు పాలరాయి సింహం ఉన్నాయి.

💠 ముంబై నుండి 75 కి.మీ దూరంలో ఉన్న వజ్రేశ్వరి పట్టణంలో ఉంది.

రచన

©️ Santosh Kumar