శ్రీ తుల్జా భవాని ఆలయం

 🕉 మన గుడి : నెం 1140

⚜ మహారాష్ట్ర : తుల్జాపూర్ 

⚜  శ్రీ తుల్జా భవాని ఆలయం

💠 తుల్జా భవానీ ఆలయం మహారాష్ట్రలో ముఖ్యమైనది 

భారతదేశానికి 51 శక్తిపీఠాలలో ఒకటి మరియు  భారతదేశంలోని అత్యంత గౌరవనీయమైన ఆలయాలలో ఒకటి, దుర్గాదేవి రూపమైన భవానీ దేవికి అంకితం చేయబడింది

💠 ఆమెను మహారాష్ట్ర , గుజరాత్ , రాజస్థాన్ , తెలంగాణ , ఉత్తర కర్ణాటక మరియు నేపాల్ , ఆంధ్రప్రదేశ్‌లలో పూజిస్తారు .

"భవానీ" అంటే అక్షరాలా "జీవితాన్ని ఇచ్చేది" అని అర్ధం, అంటే ప్రకృతి శక్తి లేదా సృజనాత్మక శక్తికి మూలం.

 ఆమె తన భక్తులకు అందించే తల్లిగా పరిగణించబడుతుంది మరియు అసురులను చంపడం ద్వారా న్యాయం చేసే పాత్రను కూడా పోషిస్తుంది. 

💠 భారతదేశంలో, త్రిగుణ ఆదిశక్తికి చెందిన మూడు గౌరవనీయమైన ప్రదేశాలు ఉన్నాయి:

1. కలకత్తాలోని మహంకాళి, తమోగుణ మూర్తీభవించిన,

2. రజోగుణానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న కొల్హాపూర్‌లోని శ్రీ మహాలక్ష్మి,

3. మహూర్లో మహాసరస్వతి, సత్వగుణం కోసం జరుపుకుంటారు.

💠 శ్రీ తుల్జా భవానీని మూడు గుణాల స్వరూపంగా భావిస్తారు, వారి దైవిక శక్తులకు పునాదిగా పనిచేస్తారు.

💠 మహూర్‌లోని రేణుక , కొల్హాపూర్‌లోని మహాలక్ష్మి , వాణిలోని సప్తశృంగి ఆలయాలతో పాటు , తుల్జాపూర్‌లోని భవానీ ఆలయం మహారాష్ట్రలోని నాలుగు గొప్ప శక్తిపీఠాలను ఏర్పరుస్తుంది. 

💠 ఈ ఆలయం, ముఖ్యంగా మరాఠాలకు గొప్ప ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉంది, ఎందుకంటే భవానీ దేవిని వారి కుల దేవతగా భావిస్తారు. 

💠 ఈ ఆలయం 12వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడిందని చెబుతారు మరియు మరాఠా పాలకులతో, ముఖ్యంగా దేవతను ఆరాధించే ఛత్రపతి శివాజీ మహారాజ్‌తో సంబంధం ఉన్న గొప్ప చరిత్రను కలిగి ఉంది. 

💠 భవానీ దేవత అతనికి ఒక ఖడ్గాన్ని, భవానీ తల్వార్‌ను ఆశీర్వదించిందని నమ్ముతారు, దీనిని అతను తన విజయాలలో ఉపయోగించాడు.

దీనితో పాటుగా శివాజీ మహరాజ్ శ్రీశైలంలోనూ తపస్సు చేసి భ్రమరాంబిక దేవిని ప్రసన్నం చేసుకుని మరొక ఖడ్గం కూడా పొందినట్లు శ్రీశైల పురాణంలో ఉంది. అందుకు సాక్ష్యంగా శివాజీ మహరాజ్ శ్రీశైలంలో శివాజీ గోపురం కట్టించారు, శ్రీశైల భ్రమరాంబిక శివాజీ మహరాజ్ కు ఖడ్గం ప్రసాధిస్తున్నట్లు ఉండే విగ్రహం నేటికీ శ్రీశైలంలో దర్శించవచ్చు. 

దీనిని బట్టి శివాజీ మహరాజ్ దగ్గర రెండు కత్తులు ఉండి ఉండాలి అందులో ఒకటి తుల్జాపూర్ భవానీ కత్తి మరొకటి శ్రీశైల భ్రమరాంబిక దేవి ఇచ్చిన కత్తి.

💠 తుల్జాపూర్ భవానీ దేవి ఆలయం యమునాచలగా గుర్తించబడిన బాలా ఘాట్ వెంట ఒక కొండ పైన ఉంది

💠  'స్కంద పురాణం ప్రకారం, ఈ ప్రాంతంలో కర్దమ ఋషి భార్య "అనుభూతి" ఒక పసికందుతో ఉండేది. అతని మరణం తరువాత అతని భార్య "అనుభూతి" తన బిడ్డను చూసుకోవడానికి "మందాకిని" నది ఒడ్డున భవానీ అనే దేవత కోసం తపస్సు చేసింది. 

💠 కుకుర్ అనే రాక్షసుడు ఆమెను హింసించేవాడు.అప్పుడు భవానీ దేవత అనుభూతిని రక్షించి రాక్షసుడిని చంపింది. తన భక్తునీ ప్రార్థన మేరకు దేవత "బాలా ఘాట్" కొండపై స్థిరపడింది. అప్పటి నుండి మాతృ దేవతను తుల్జాపూర్ భవానీ లేదా తుల్జా భవానీ అని పిలుస్తారు.

💠 మరొక పురాణం ప్రకారం, ప్రాచీన కాలంలో, దేవతలు మరియు మానవాళి మాతాంగ అనే రాక్షసుడితో బాధపడ్డారు.

 దేవతలు బ్రహ్మ వద్దకు వచ్చినప్పుడు, భవాని దేవి నుండి సహాయం తీసుకోవాలని వారికి సలహా ఇచ్చాడు. ఆమె దేవతల కోరిక మేరకు రాక్షసుడిని సంహరించిది. 

💠 భవానీ దేవత విగ్రహం స్వీయ-ఆధారిత విగ్రహం. 

ఇది 3 అడుగుల ఎత్తులో గ్రానైట్ విగ్రహం రూపంలో ఉంటుంది మరియు వివిధ ఆయుధాలతో ఎనిమిది చేతులు ఉన్నాయి. 

💠 ఆలయ ప్రధాన ద్వారం సర్దార్ నింబాల్కర్ పేరును కలిగి ఉంది . మిగిలిన రెండు ప్రవేశ ద్వారాలకు ఛత్రపతి శివాజీ తల్లిదండ్రులైన షాహాజీ మరియు జిజాబాయి పేరు పెట్టారు . సర్దార్ నింబాల్కర్ ప్రవేశ ద్వారంలోకి ప్రవేశించగానే, కుడి వైపున మార్కండేయ ఋషికి అంకితం చేయబడిన ఆలయం ఉంది. 

మెట్లు దిగిన తర్వాత, ప్రధాన తుల్జా ఆలయం కనిపిస్తుంది. 

💠 మెట్ల నుండి దిగిన తర్వాత, కుడి వైపున 'గోముఖ్ తీర్థం' మరియు ఎడమ వైపున 'కల్లోల్ తీర్థం' అని కూడా పిలువబడే 'కలాఖ్' ఉన్నాయి. 

దేవత గర్భగుడిలోకి ప్రవేశించే ముందు , భక్తులు ఇక్కడ ఈ తీర్థాలలో స్నానం చేస్తారు. 

💠 ఆవరణలో అమృత్ కుండ్ మరియు దత్త ఆలయం కూడా ఉన్నాయి . 

ప్రధాన ద్వారం యొక్క ఎడమ వైపున సిద్ధి వినాయక ఆలయం ఉంది, కుడి వైపున ఆదిశక్తి, ఆదిమాత మాతంగదేవి ఆలయం ఉంది.

 ప్రధాన సముదాయంలో అన్నపూర్ణ దేవి ఆలయం కూడా ఉంది.

💠 ఆది మాయ ఆది శక్తి ఆలయం తులజాభవానీ ఆలయానికి ఉత్తరాన ఉన్న ఆలయం. మొదట ఇక్కడ పూజ ప్రారంభమవుతుంది, తరువాత తులజాభవానీ పూజ జరుగుతుంది.

💠 తులాజాపూర్ షోలాపూర్ నుండి 45 కి.మీ దూరంలో ఉంది. 

రచన

©️ Santosh Kumar