శ్రీ ఖండోబా ఆలయం

 🕉 మన గుడి : నెం 1167

⚜ మహారాష్ట్ర : జెజురి 

⚜ శ్రీ ఖండోబా ఆలయం

💠 ఈ పట్టణం రాష్ట్రంలోని అత్యంత గౌరవనీయమైన ఆలయాలలో ఒకటైన ఖండోబాచి జెజురికి ప్రసిద్ధి చెందింది. 

ఈ ఆలయం ఖండోబాకు అంకితం చేయబడింది, దీనిని మల్సకాంత్ లేదా మల్హరి మార్తాండ్ లేదా మైలరలింగ అని కూడా పిలుస్తారు. 

ఖండోబాను 'జెజురి దేవుడు'గా భావిస్తారు 

💠 పురాణాలు మరియు జానపద కథల ప్రకారం, ఖండోబా భగవాన్ శివుని మానవ అవతారం ; అతను ఇప్పుడు మందిర్ ఉన్న జెజురి-గడ్ ( అనువాదం.  జెజురి కోట ) నుండి ఈ ప్రాంతాన్ని నివసించి పాలించేవాడు .

💠 ఈ మందిరాన్ని జెజురి-గడ్ అని కూడా పిలుస్తారు . ఖండోబా రాక్షస సోదరులైన మణి మరియు మల్లలను వారు ప్రజలను వేధించినప్పుడు చంపాడు. 

💠 పురాణాల ప్రకారం, మణి మరియు మల్ల అనే ఇద్దరు రాక్షస సోదరులు తమ తపస్సుతో బ్రహ్మ దేవుడిని సంతోషపెట్టారు . 

బ్రహ్మ వరం ద్వారా, వారు చాలా శక్తివంతులుగా మారి భూమిపై విధ్వంసం ప్రారంభించారు.

ప్రజలను వేధించారు. దీని ఫలితంగా మణి మరియు మల్లలను నాశనం చేయడానికి శివుడు ఖండోబా అవతారంలో భూమిపైకి వచ్చాడు .

💠 భీకర యుద్ధంలో, ఖండోబా ఒక రాక్షసుడిని చంపి, సామాన్య ప్రజలకు సేవ చేస్తానని వాగ్దానం చేసినప్పుడు మరొకరిని క్షమించాడు. 

💠 అతని అవతారం నుదిటిపై అర్ధ వృత్తాకార చంద్రునితో మూడవ కన్ను మరియు పసుపుతో కప్పబడిన శరీరం కలిగి ఉన్నట్లు వర్ణించబడింది. 

💠 ముఖ్యంగా మహారాష్ట్ర మరియు కర్ణాటకలలో శ్రీ ఖండోబా ఆలయాలు చాలా ఉన్నప్పటికీ, జెజురిలోని ఈ ఆలయం అన్నింటికంటే ప్రధానమైనదిగా పరిగణించబడుతుంది. 

💠 జెజురిలోని ఆలయం ఖండోబాకు ప్రధాన ఆరాధన కేంద్రాలలో ఒకటి, దీని ప్రారంభం శివుని రకం మరియు ఉత్తమ రాక్షసుల పౌరాణిక కథలతో ముడిపడి ఉంది.

🔆 చరిత్ర

💠 ఖండోబా ఆరాధన 12 నుండి 13వ శతాబ్దంలో ప్రారంభమైంది. 

దీనిని 17వ శతాబ్దంలో అహల్యాబాయి హోల్కర్ నిర్మించారు. 

ఖండోబా ఆలయాన్ని పేష్వాల పాలనలో పునర్నిర్మించారు . 

💠 1737–1739లో, పేష్వా బాజీ రావు I సోదరుడు చిమాజీ అప్పా , వాసాయి నుండి పోర్చుగీస్ చర్చి గంటలను ఆలయానికి బహుమతిగా ఇచ్చాడు. 

అతను మరియు అతని మరాఠా సైనికులు వాసాయి యుద్ధంలో (1737) పోర్చుగీస్ చర్చిలను ఓడించిన తర్వాత, వాటిని విజయ జ్ఞాపకాలుగా తీసుకున్నారు .

💠 మహారాష్ట్రలో, వివాహానంతరం నూతన వధూవరులు ఖండోబా (శివుని రూపం) కు అంకితం చేయబడిన జెజురి ఆలయాన్ని సందర్శించడం ఒక అర్ధవంతమైన సంప్రదాయం. ఆచారంలో భాగంగా, వరుడు ఆలయ మెట్లు ఎక్కేటప్పుడు వధువును తన భుజాలపై మోసుకెళ్తాడు, ఇది వారి కొత్త జీవితానికి అతని బలం మరియు అంకితభావాన్ని సూచిస్తుంది

💠 భక్తులు దేవునికి నైవేద్యంగా పసుపును గాలిలోకి విసిరేస్తారు మరియు ఫలితంగా కొండ ఆలయం మరియు ప్రాంగణంలోని మెట్లు పసుపు రంగులో ఉంటాయి.

💠 ఈ ఆలయంలో యోధుడి రూపంలో గుర్రం మీద ఎక్కిన ఖండోబా మూర్తి కూడా ఉంది. 

ఖండోబాను పసుపు , మారేడు పండు ఆకులతో పూజిస్తారు మరియు ఉల్లిపాయలు మరియు ఇతర కూరగాయలతో చేసిన నైవేద్యాన్ని నైవేద్యం పెడతారు. 

💠 భక్తులు దేవతకు పువ్వులు మరియు పసుపును అర్పిస్తారు. భక్తులు దేవునికి నైవేద్యంగా పసుపును గాలిలోకి విసిరేస్తారు మరియు ఫలితంగా కొండ ఆలయం మరియు ప్రాంగణంలోని మెట్లు పసుపు రంగును కలిగి ఉంటాయి.

💠 ఇది పూణే నుండి 50 కి.మీ దూరంలో ఉంది . 

రచన

©️ Santosh Kumar