⚜ శ్రీ దైత్య సుడాన్ ఆలయం

 🕉 మన గుడి : నెం 1159

⚜ మహారాష్ట్ర : లోనార్ 

⚜ శ్రీ దైత్య సుడాన్ ఆలయం

💠 భారతదేశంలోని అంతగా తెలియని పురాతన దేవాలయాలలో ఒకటి మహారాష్ట్రలోని లోనార్‌లోని దైత్య సుడాన్ ఆలయం

💠 దైత్య సుడాన్ ఆలయం మహారాష్ట్రలోని బుల్ధానా జిల్లాలోని లోనార్ పట్టణం నడిబొడ్డున ఉన్న ఒక శక్తివంతమైన, ఆకట్టుకునే ఆలయం. ఈ అందమైన విష్ణు ఆలయం 6వ మరియు 12వ శతాబ్దాల మధ్య మధ్య & దక్షిణ భారతదేశాన్ని పాలించిన చాళుక్య రాజవంశం పాలనకు చెందినది. 

ఈ ఆలయం ఖజురాహో ఆలయాన్ని పోలి ఉంటుంది.

🔆 పౌరాణిక చరిత్ర

💠 లోనాసురుడు లేదా లవనాసురుడు అనే రాక్షసుడు తన సోదరీమణులతో కలిసి ఈ ప్రాంతంలో నివసించాడని ఒక పౌరాణిక చరిత్ర ఉంది.  

ఆయన దైత్యసుదన అవతారంలో విష్ణువు చేత చంపబడ్డాడు, అందుకే ఆ పేరు వచ్చింది. 

🔅 చరిత్ర

💠 విష్ణువు తన సోదరీమణులతో కలిసి ఈ ప్రాంతంలో భూమి కింద నివసించిన లోనాసురుడు లేదా లవణాసురుడిని చంపడానికి దైత్యసుడాన్ అనే యువ, అందమైన బాలుడి రూపంలో ఈ ప్రదేశానికి దిగివచ్చాడని చెబుతారు. 

లోనార్ సరస్సును సృష్టించడంలో ముగిసిన యుద్ధంలో దైత్య సుడాన్ రాక్షసుడిని చంపాడు.

💠 సూర్యుని నిలబడి ఉన్న విగ్రహాన్ని ఆలయం వెనుక ఉన్న ప్రధాన గుడిలో ఉంచారు. 

ఈ ఆలయం మొదట సూర్య దేవుడికి అంకితం చేయబడిందని ఇది ఊహిస్తుంది. అయితే, ప్రస్తుత రూపంలో, ఇది దైత్య సుడాన్ అవతారంలో విష్ణువు యొక్క వైష్ణవ ఆలయం.

 

💠 దైత్య సుడాన్ ఆలయం యొక్క భౌగోళిక విస్తరణ : 

దైత్య సుడాన్ ఆలయం 105 అడుగుల పొడవు మరియు 84.5 అడుగుల వెడల్పు ఉంటుంది. 

ఇది ఒక చెట్టు గది ఆలయం, లోపలి భాగంలో గర్భగుడి, ఇక్కడ లవణాసురుడి పైన నిలబడి ఉన్న విష్ణువు విగ్రహం ఉంది. అసలు విగ్రహం కనిపించకుండా పోయిన తర్వాత నేటి విగ్రహాన్ని నాగ్‌పూర్ భోల్సే పాలకులు తయారు చేశారు. 

రెండవ గదిని "అంతరాల్" అని పిలుస్తారు, ఇక్కడ ఈ పైకప్పుపై వ్యక్తిగత పూజలు నిర్వహించబడ్డాయి, 

💠 ఇక్కడ పురాణ కథలలో భాగంగా శ్రీకృష్ణుడు లవణాసురుడిని చంపడం మరియు లోనార్ యొక్క ధార్ కనిపించడం; కంసుడు మరియు కృష్ణుడి కథ, నరసింహుడు మరియు హిరణ కశ్యపుడి కథ మరియు చివరగా రాస క్రీడ రాతి నిర్మాణంలో చిత్రీకరించబడ్డాయి. 

 

💠 దైత్య సుడాన్ ఆలయ దేవత రాయిని పోలి ఉండే అధిక లోహ పదార్థం కలిగిన ఖనిజంతో తయారు చేయబడింది.

💠 దైత్య సుడాన్ ఆలయం యొక్క శిల్ప శైలి హేమద్పంతి శైలికి ఉత్తమ ఉదాహరణ. 

💠 దైత్య సుడాన్ ఆలయం యొక్క బయటి గదిని సభామండప్ అని పిలుస్తారు, ఇది సామూహిక నైవేద్యాలు మరియు ప్రదర్శన కోసం ఉద్దేశించబడింది. 

ఈ భాగం అలాగే ప్రవేశ ద్వారం మొత్తం ఆలయ శైలి మరియు నిర్మాణ అంశాలకు సరిపోలడం లేదు. దెబ్బతిన్న లేదా అసంపూర్తిగా ఉన్న ఆలయానికి ఇటుక పని తరువాత జోడించబడి ఉండవచ్చు, ఇది 10వ శతాబ్దం తర్వాత జరిగిన వివిధ దండయాత్రల కారణంగా ఉండవచ్చు.

💠 ఈ ఆలయం హేమద్పతి నిర్మాణ శైలిని పోలి ఉండే ఒక క్రమరహిత మరియు అసమాన నక్షత్రంలా కనిపిస్తుంది. 

ఈ ప్రార్థనా స్థలం గోడలపై అందమైన శిల్పాలు ఉన్నాయి. విగ్రహం కూడా ఒక ఖనిజంతో నిర్మించబడింది

💠 ఆలయం యొక్క పీఠం దాదాపు 1.5 మీటర్ల ఎత్తులో ఉంది మరియు అసంపూర్ణ పైకప్పు ముందుకు సాగని ఉద్దేశించిన పిరమిడ్ టవర్‌ను సూచిస్తుంది. బాహ్య గోడలలో ఆ యుగం యొక్క చరిత్రను వర్ణించే చెక్కబడిన బొమ్మలు ఉన్నాయి.

💠 లోనార్ చుట్టూ ఉన్న ప్రాంతం పురావస్తు శాస్త్రం మరియు చరిత్ర పరంగా చాలా ముఖ్యమైనది. 

చిఖ్లి సమీపంలోని లోనార్, మెహ్కర్ మరియు సత్గావ్ భూసారిలోని స్మారక చిహ్నాలతో, ఈ ప్రాంతం ఆసక్తికరమైన అంతగా తెలియని స్మారక చిహ్నాలతో నిండి ఉంది.

💠 ఈ ఆలయం ఒక ఆలయాన్ని మసీదుగా ఎలా మారుస్తారో చూపించే ఉదాహరణ. 

ఈ చారిత్రాత్మక హిందూ ఆలయాన్ని మసీదుగా మార్చడానికి ప్రయత్నించిన ముస్లిం దళాల దాడికి స్పష్టమైన ఆధారాలు ఉన్నాయి. 

ఆలయ ప్రధాన ద్వారం ఇస్లామిక్ శైలిలో ఎర్ర ఇటుకలతో కప్పడానికి ప్రయత్నాలు జరిగాయి.

💠 హేమద్‌పంతి నిర్మాణ శైలికి ఉత్తమ ఉదాహరణలలో ఒకటి, ఈ ఆలయం అసమాన నక్షత్రం రూపంలో నిర్మించబడింది. 

ఆలయం యొక్క అద్భుతమైన శృంగార శిల్పాలు ప్రసిద్ధ ఖజురాహో దేవాలయాలను పోలి ఉంటాయి 

💠 ఆలయం యొక్క మొత్తం ఉపరితలాన్ని కప్పి ఉంచిన వివరణాత్మక శిల్పాలు, పురాణాల నుండి కథలు, రామాయణం & మహాభారతం వంటి గొప్ప ఇతిహాసాలు, వివిధ దేవుళ్ళు & దేవతల అవతారాలు, అప్సరసలు, యక్షులు, కిన్నరులు మరియు కామసూత్రాల నుండి కథలను వివరిస్తాయి.

రచన

©️ Santosh Kumar