⚜ శ్రీ దేవాస్ టేక్రి

 🕉 మన గుడి : నెం 1090

⚜ మధ్యప్రదేశ్ : దేవాస్ 

⚜ శ్రీ దేవాస్ టేక్రి

💠 మధ్యప్రదేశ్‌లోని ఈ పవిత్ర క్షేత్రం కేవలం దేవాలయం కాదు; ఇది చరిత్ర మరియు ఆధ్యాత్మికతతో నిండిన గౌరవనీయమైన గమ్యస్థానం.  

💠 దేవాస్ దేవి చాముండా ఆలయం మరియు 300 అడుగుల (91 మీ) కొండపై ఉన్న దేవి తులజా భవానీ ఆలయానికి ప్రసిద్ధి చెందింది.

💠 కాళికా మాతా ఆలయం , హనుమాన్ ఆలయం, భైరవ్ బాబా ఆలయం, ఖో ఖో మాతా ఆలయం మరియు అన్నపూర్ణ మాతా ఆలయంతో సహా అనేక ఇతర దేవాలయాలు ఉన్నాయి.

💠 'టేక్రి' అనే పదానికి స్థానిక భాషలో 'కొండ' అని అర్థం. 

టేక్రిలో జరుపుకునే ప్రధాన పండుగ నవరాత్రి, ఈ సమయంలో దేశవ్యాప్తంగా ప్రజలు మాత ఆశీర్వాదం పొందడానికి వస్తారు.

🔆 స్థల పురాణం 

💠 దేవాస్ మాత మందిర్ శక్తిపీఠాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది (స్థానిక విశ్వాసాలు).  

దేశంలోని ఇతర శక్తిపీఠాలపై తల్లి శరీరంలోని భాగాలు పడ్డాయని చెబుతారు, దేవాస్ టేక్రి అనేది ఒక రక్త పీఠం ( శక్తి పీఠం ), ఇక్కడ మాతా సతి రక్తం కొన్ని చుక్కలు పడ్డాయి అని పురాణాల ప్రకారం .

దాని కారణంగా తల్లి చాముండా దేవి (లేదా రక్త చాముండా) ఇక్కడ కనిపించింది.  

💠 టేక్రిలో ఉన్న తుల్జా భవాని ఆలయాన్ని మరాఠీ రాజ కుటుంబం స్థాపించింది మరియు వారు మాతను తమ కులదేవిగా ఆరాధించారు. తల్లులిద్దరూ నిజమైన సోదరీమణులు బడి మాత (పెద్దది తుల్జా భవాని) చోటి మాత (చాముండ  చిన్నది) 

💠 ఉజ్జయిని చక్రవర్తి అయిన విక్రమాదిత్యుడు ద్వాపర యుగంలో మూసివేయబడిన సొరంగం ద్వారా ఈ ఆలయాన్ని సందర్శించేవాడు.

💠 శ్రీకృష్ణుడు-బలరాముడు కూడా ఆశ్రమానికి కలపను సేకరించేందుకు ఇక్కడి దేవాస్‌కు వచ్చేవారు.  

ఈ ప్రాంతం ఒకప్పుడు చందనం చెట్ల అరణ్యంగా ఉండేది.

💠 ఈ ఆలయంలో విక్రమాదిత్య సోదరుడు భర్తారి తపస్సు చేసినట్లు చెబుతారు.  

ఈ దేవాలయం పురాతన కాలం నాటిదని ఆలయం గురించి చెబుతారు. కానీ ఆలయ ప్రాచీనతకు సంబంధించిన ఆధారాలు లేవు.

💠 ఈ ఆలయం నిజంగా ప్రత్యేకమైనది ఏమిటంటే, దాని పవిత్రమైన ఆవరణలో ఒకటి కాదు, ఇద్దరు శక్తివంతమైన దేవతలు ఉండటం.  

ఇక్కడ, తల్లి తుల్జా భవాని మరియు తల్లి చాముండా దేవి యొక్క దైవిక సన్నిధిని మనం కనుగొంటాము, ఇద్దరు తమ స్వంత ఆధ్యాత్మిక శక్తిని మరియు ఆశీర్వాదాలను ప్రసరింపజేస్తున్నారు.

💠 కొన్ని వర్గాలు ఇది 9వ శతాబ్దానికి చెందినదని పేర్కొంటుండగా, మరికొన్ని 1100–1200 సంవత్సరాల నాటిదని సూచిస్తున్నాయి. 

అదనంగా, కొందరు ఇది పురాతన కాలం నుండి ఉద్భవించిందని, దీనిని "అనాది కాల్" అని పిలుస్తారు అని నమ్ముతారు.

🔆 ఇద్దరు సోదరీమణుల కథ

💠 స్థానిక నమ్మకాల ప్రకారం, ఈ కొండపై మాతృ దేవత యొక్క రెండు రూపాలు మేల్కొన్న స్థితిలో ఉన్నాయి. తుల్జా భవాని మరియు చాముండా మాత సోదరీమణులు అని నమ్ముతారు, తుల్జా భవాని అక్క మరియు చాముండా దేవి చిన్నది. వారు ఈ కొండపై కలిసి నివసించేవారు కానీ విభేదాలు వచ్చాయి, దీని ఫలితంగా వారు ఒకరినొకరు దూరం చేసుకున్నారు. 

💠 కోపంతో, వారు తమ స్థలాన్ని విడిచిపెట్టడం ప్రారంభించారు. 

తుల్జా భవాని పాతాళ లోకంలో అదృశ్యం కావడం ప్రారంభించింది, చాముండా దేవి కొండ దిగడం ప్రారంభించింది.

💠 హనుమంతుడు మరియు భైరవ బాబా జోక్యం చేసుకుని, దేవతలను శాంతించి ఉండమని అభ్యర్థించారు. అయితే, ఈ సమయానికి, తుల్జా భవాని శరీరంలోని కొంత భాగం అప్పటికే పాతాళంలోకి మునిగిపోయింది. 

ఆమె కొండపై అదే స్థితిలో ఉండిపోయింది, దిగుతున్న చాముండా దేవి ప్రస్తుత స్థితిలో ఆగిపోయింది. అందుకే తుల్జా భవాని దక్షిణం వైపు మరియు చాముండా ఉత్తరం వైపు ఉంటుంది. 

💠 టేక్రీని సందర్శించే యాత్రికులు పరిక్రమ చేస్తారు, తుల్జా భవానితో ప్రారంభించి చాముండా దేవత దర్శనంతో ముగుస్తుంది.

తుల్జా భవానీ దేవిని బడి మాత (పెద్ద తల్లి) అని, చాముండా దేవిని చోటి మాత (చిన్న తల్లి) అని పిలవడానికి ఇదే కారణం. 

🔆 ఉజ్జయిని గుహ

💠 దేవాస్‌లోని మాతా టేక్రిని ఉజ్జయినికి అనుసంధానిస్తూ ఒక సొరంగం నిర్మించబడిందని చెబుతారు . ఈ సొరంగం 45 కిలోమీటర్ల పొడవు ఉంది మరియు దీనిని రాజు భర్తారి రహస్య మార్గంగా ఉపయోగించారు . ఇది దేవాస్ నుండి ఉజ్జయినిలోని భర్తారి గుహకు దారితీస్తుంది, దీని ద్వారా రాజు మాత నుండి ఆశీర్వాదం పొందడానికి ప్రయాణించేవాడు. 

💠 పండుగలు : ఇక్కడ జరుపుకునే ప్రధాన పండుగలు నవరాత్రి. 

 చైత్ర / వసంతిక మరియు అశ్వినీ / శారదయ నవరాత్రి రెండింటిలోనూ , లక్షలాది మంది యాత్రికులు మాత ఆశీర్వాదం కోసం టేక్రీని సందర్శిస్తారు. 

కొంతమంది తమ కోరికలు నెరవేరితే, వారు మోకాళ్లపై మాత ఆలయానికి ఎక్కి లేదా ఆలయం వరకు పొర్లు దండాలు పెడుతూ టేక్రీని సందర్శిస్తారని ప్రార్థిస్తారు. 

💠 నవరాత్రి పండుగ సమయంలో, వందలాది మంది భక్తులు ఇండోర్ లేదా ఇతర ప్రాంతాల నుండి దేవాస్‌కు చెప్పులు లేకుండా పుణ్యక్షేత్రాన్ని సందర్శించడానికి వెళతారు.

💠 దేవాస్ ఇండోర్ నుండి 35 కి.మీ & ఉజ్జయిని నుండి 30 కి.మీ దూరం

Rachana

©️ Santosh Kumar