(ఆంధ్రపద్యటీకా తాత్పర్య సహితము )
లీ లా శు క క వి వి ర చి త ము
శ్రీకృష్ణపరబ్రహ్మణేనమః
(తృతీయాశ్వాసము)
(30-08-2020)
3-085-శ్లో॥
యన్నాభీసరసీరుహాన్తరపుటే భృఙ్గాయమాణో విధిః
యద్వక్షః కమలావిలాససదనం యచ్చక్షుషీ చేన్ద్వినౌ ।
యత్పాదాబ్జవినిస్సృతా సురనదీ శమ్భో శ్శిరోభూషణం
యన్నామస్మరణం ధునోతి దురితం పాయాత్స నః కేశవః ॥
టీకా॥
యన్నాభీ....పుటే = ఎవ్వనియొక్క బొడ్డునందలి తామరయొక్క లోపలి భాగమను దొప్పయందు (దొప్పవలె నుండునట్టి యా తామర యొక్క లోపలిభాగమందు), విధిః = బ్రహ్మ, భృంగాయమాణః = తుమ్మెద లవలె నాచరించుచున్నాఁడో, యద్వక్షః = ఎవ్వని ఱొమ్ము , కమలా విలాస సదనం = లక్ష్మీ దేవి యొక్క విలాసార్థమైన గృహమో (లక్ష్మీదేవి యెవ్వనిఱొమ్ము నందు విలాసముగా నెలకొన్నదో), యచ్చక్షుషీ = ఎవ్వని కన్నులు, ఇంద్వినౌ = సూర్యచంద్రులో, యత్పాదాబ్జవినిస్సృతా = ఎవ్వని పాదమునుండి వెలువడినదైన, సురనదీ = గంగానది, శంభోః = శివునికి , శిరోభూషణం = శిరోభూషణమాయనో, యన్నామస్మరణం = ఎవ్వని నామములను దలంచుట, దురితం = పాపమును, ధునోతి = , సః = ఆప్రసిద్ధుఁడైన, కేశవః = శ్రీకృష్ణుఁడు, నః = మమ్ము, పాయాత్ = రక్షించుఁగాత.
తాత్పర్యము॥
బ్రహ్మకు పుట్టినిల్లయిన నాభికమలము గలవాఁడును, లక్ష్మీదేవి కి నివాసమైన వక్షస్థ్సలము గలవాఁడును, సూర్యచంద్రులు నేత్రములుగాఁ గలవాఁడును, శివ శిరోభూషణమైన గంగకు పుట్టినిల్లైన పాదము గలవాఁడును, సకలపాపహరము లైన నామధేయములు గలవాఁడైన కృష్ణుఁడు మమ్ము రక్షించుఁగాక.
ఉత్పలమాల॥
ఎవ్వని నాభికంజమున భృంగము భంగిఁ జెలంగుఁ బద్మజుం
డెవ్వని కన్ను లిందురవు లెవ్వని వక్షము లచ్చి కాటప
ట్టెవ్వని పాదపద్మజల మీశుజటాజటవిఁ బొల్చు భూషణం
బెవ్వనిఁ బేర్కొనం గలుష మీగునొ యాహరి నన్నుఁ బ్రోచుతన్॥
లీ లా శు క క వి వి ర చి త ము
శ్రీకృష్ణపరబ్రహ్మణేనమః
(తృతీయాశ్వాసము)
(30-08-2020)
3-085-శ్లో॥
యన్నాభీసరసీరుహాన్తరపుటే భృఙ్గాయమాణో విధిః
యద్వక్షః కమలావిలాససదనం యచ్చక్షుషీ చేన్ద్వినౌ ।
యత్పాదాబ్జవినిస్సృతా సురనదీ శమ్భో శ్శిరోభూషణం
యన్నామస్మరణం ధునోతి దురితం పాయాత్స నః కేశవః ॥
టీకా॥
యన్నాభీ....పుటే = ఎవ్వనియొక్క బొడ్డునందలి తామరయొక్క లోపలి భాగమను దొప్పయందు (దొప్పవలె నుండునట్టి యా తామర యొక్క లోపలిభాగమందు), విధిః = బ్రహ్మ, భృంగాయమాణః = తుమ్మెద లవలె నాచరించుచున్నాఁడో, యద్వక్షః = ఎవ్వని ఱొమ్ము , కమలా విలాస సదనం = లక్ష్మీ దేవి యొక్క విలాసార్థమైన గృహమో (లక్ష్మీదేవి యెవ్వనిఱొమ్ము నందు విలాసముగా నెలకొన్నదో), యచ్చక్షుషీ = ఎవ్వని కన్నులు, ఇంద్వినౌ = సూర్యచంద్రులో, యత్పాదాబ్జవినిస్సృతా = ఎవ్వని పాదమునుండి వెలువడినదైన, సురనదీ = గంగానది, శంభోః = శివునికి , శిరోభూషణం = శిరోభూషణమాయనో, యన్నామస్మరణం = ఎవ్వని నామములను దలంచుట, దురితం = పాపమును, ధునోతి = , సః = ఆప్రసిద్ధుఁడైన, కేశవః = శ్రీకృష్ణుఁడు, నః = మమ్ము, పాయాత్ = రక్షించుఁగాత.
తాత్పర్యము॥
బ్రహ్మకు పుట్టినిల్లయిన నాభికమలము గలవాఁడును, లక్ష్మీదేవి కి నివాసమైన వక్షస్థ్సలము గలవాఁడును, సూర్యచంద్రులు నేత్రములుగాఁ గలవాఁడును, శివ శిరోభూషణమైన గంగకు పుట్టినిల్లైన పాదము గలవాఁడును, సకలపాపహరము లైన నామధేయములు గలవాఁడైన కృష్ణుఁడు మమ్ము రక్షించుఁగాక.
ఉత్పలమాల॥
ఎవ్వని నాభికంజమున భృంగము భంగిఁ జెలంగుఁ బద్మజుం
డెవ్వని కన్ను లిందురవు లెవ్వని వక్షము లచ్చి కాటప
ట్టెవ్వని పాదపద్మజల మీశుజటాజటవిఁ బొల్చు భూషణం
బెవ్వనిఁ బేర్కొనం గలుష మీగునొ యాహరి నన్నుఁ బ్రోచుతన్॥
కామెంట్‌లు లేవు:
కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి