శ్రీ మేరువర్ధనస్వామి మందిర్

 🕉 మన గుడి : నెం 722

⚜ జమ్మూకాశ్మీర్  : పండ్రెతన్, శ్రీనగర్

⚜ శ్రీ మేరువర్ధనస్వామి మందిర్ 

💠 పాండ్రేతన్ బాదంబాగ్ వద్ద శ్రీనగర్ నుండి కొన్ని మైళ్ల దూరంలో ఉంది.  

ఇది వాస్తవానికి కాశ్మీర్ యొక్క పాత రాజధాని,

 💠 శ్రీనగర్ నుండి 3 మైళ్ల దూరంలో పాండ్రేతన్ అనే చిన్న గ్రామం ఉంది.  ప్రస్తుతం దాని ఏకైక ఆకర్షణ, కొత్తగా నిర్మించిన మిలిటరీ బ్యారక్‌లు మినహా, కార్ట్-రోడ్ ఎడమ వైపున ఉన్న బాగా సంరక్షించబడిన మధ్యయుగ ఆలయం. 

💠 పండ్రేతన్ అనే పదం "పురాణం" అంటే "పాతది" మరియు "అధిష్ఠన్" అంటే "రాజధాని" అనే పదంతో ఏర్పడింది. 

💠 పాండ్రేతన్ ఆలయం (పాని మందిర్ అని కూడా పిలుస్తారు) శివునికి అంకితం చేయబడిన పురాతన మరియు ప్రత్యేకమైన రాతి ఆలయం. 

పురాతన కాలంలో ఈ ఆలయం ప్రసిద్ధ పుణ్యక్షేత్రంగా ఉండేదని డిజైన్ మరియు ఆధారాలు వివరిస్తున్నాయి.  

💠 ఆలయం బాహ్యంగా 17 అడుగుల 6 అంగుళాల చతురస్రాకారంలో ఉంటుంది మరియు మండప రకానికి చెందినది - అంటే, ఇది నాలుగు వైపులా తెరిచి ఉంటుంది

 💠 ఆలయం యొక్క పునాది ఎక్కువ భాగం నీటిలో మునిగి ఉంటుంది,

💠 ఈ రాజధానిని గోనంద రాజవంశానికి చెందిన ప్రవరసేనుడు-I నిర్మించాడు.  

ఈ ఆలయాన్ని శివుడు మరియు అష్ట మాతృకలకు అంకితం చేసి ప్రవరసేనుడు పాక్షికంగా నిర్మించాడు, 

💠 పదవ శతాబ్దం ప్రారంభంలో మేరువర్ధనుడు పూర్తిస్థాయిలో నిర్మించాడని నమ్ముతారు.  అతను 921-931 సంవత్సరంలో  కాశ్మీర్‌ను పాలించిన  రాజు ప్రవరషేణుడి మంత్రి.

💠 ఈ ఆలయం ప్రస్తుతం శివునికి అంకితం చేయబడింది మరియు వాస్తవానికి విష్ణు దేవాలయం అయి ఉండవచ్చు.  

💠 ఇది వాస్తవానికి అశోక చక్రవర్తిచే స్థాపించబడిన కాశ్మీర్ యొక్క పాత రాజధాని.  

💠 ఇది జీలం నది ఒడ్డు నుండి 100 గజాల దూరంలో ఉంది.  960 లో జరిగిన ఒక గొప్ప అగ్నిప్రమాదంలో పాండ్రేథాన్ నగరం నాశనమైందని చెప్పబడింది.  మనుగడలో ఉన్న ఏకైక నిర్మాణం ఈ ఆలయం మాత్రమే.

💠 ఈ ఆలయ విశిష్టత ఆలయ పైకప్పులో ఉంది, ఇది ఒకే రాయి ముక్క నుండి పిరమిడ్ నిర్మాణంలో చెక్కబడింది.

లోపలి భాగంలో, కాశ్మీర్‌లో దాదాపుగా పరిపూర్ణమైన పురాతన శిల్పకళను ప్రదర్శిస్తూ, బొమ్మలలో పైకప్పు చాలా క్లిష్టమైనదిగా చెక్కబడింది. 

💠 ఈ ఆలయంలో కనిపించే విశిష్టమైన కాశ్మీరీ నిర్మాణ శైలి మరియు మార్తాండ్, అవంతీస్వామి, అవంతీశ్వర మరియు ఇతరులు వంటి వాటిలో చాలా వరకు గ్రీకు మరియు గాంధారన్-బౌద్ధ మఠ శైలుల వాస్తుశిల్పాల మిశ్రమంతో ప్రభావితమైందని నమ్ముతారు.

💠 ఈ ఆలయంలో అనేక దేవతలు ఉన్నారు.  ఆలయ ప్రాంగణంలో ఉన్న చాలా చిత్రాలు శివునికి సంబంధించినవి.  

కొన్ని చిత్రాలు మూడు తలలతో ఉంటాయి, వాటిలో రెండు మగని సూచిస్తాయి మరియు మూడవది స్త్రీని సూచిస్తుంది. 

💠 ఆలయ సముదాయంలో నాలుగు వైపులా బొమ్మలతో కూడిన స్తంభం కూడా ఉంది.  

స్త్రీ దేవతల చిత్రాలలో గంగా, చాముండ, వైష్ణవి, వారాహి మరియు ఇంద్రాణి ఉన్నాయి.  ఈ చిత్రాలలో చాలా వరకు బహుళ-సాయుధమైనవి మరియు వివిధ రూపాలు మరియు భంగిమల్లో ప్రదర్శించబడతాయి.

© Santosh Kumar