🕉 మన గుడి : నెం 1041
⚜ కేరళ : కొల్లం
⚜ శాస్తంకోట శ్రీ ధర్మ శాస్తా దేవాలయం
💠 కేరళ రాష్ట్రంలోని కొల్లం జిల్లాలో ఉన్న సస్తంకోట చాలా ప్రసిద్ధ ప్రదేశం, ఇది ప్రధానంగా సస్తంకోట సరస్సు వెంబడి ఉన్న సస్తంకోట శ్రీ ధర్మ శాస్తా దేవాలయం కారణంగా యాత్రికులు తరచుగా వస్తుంటారు.
పట్టణానికి పేరు తెచ్చే ఈ ఆలయం ఒక ముఖ్యమైన హిందూ పుణ్యక్షేత్రం.
💠 కేరళలోని అచ్చన్‌కోయిల్, ఆర్యంకావు, కులతుపుజా, శాస్తంకోట మరియు శబరిమల అనే ఐదు పురాతన శాస్తా దేవాలయాలలో శాస్తంకోట ఆలయం ఒకటి.
ధర్మ శాస్తా అనే భావన వైష్ణవ మరియు శైవ విశ్వాసాల ఐక్యతను సూచిస్తుంది.
💠 ఈ ఆలయం మూడు వైపులా కేరళలోని అతిపెద్ద మంచినీటి సరస్సు, సస్తంకోట సరస్సు చుట్టూ ఉంది.
💠 శాస్తంకోట శ్రీ ధర్మ శాస్తా ఆలయం: ఆలయ ప్రధాన దైవం శ్రీ ధర్మ శాస్తా, అతని భార్య 'ప్రభ' మరియు కుమారుడు 'సత్యక'తో కలిసి ఉన్నారు.
శాస్తంకోట ఆలయంలో ప్రతిష్టించబడిన విగ్రహం మరెవరో కాదు, రాముడు తన భార్య అయిన సీతను వెతుకుతూ లంక (శ్రీలంక) పర్యటన సందర్భంగా పూజించిన స్వయంభూ విగ్రహం.
💠 ఒకసారి పందళం యువరాజు కాయంకులం రాజకుటుంబానికి చెందిన యువరాణిని వివాహం చేసుకుని అక్కడే స్థిరపడ్డాడు.
శబరిమలలోని అయ్యప్పను క్రమం తప్పకుండా ప్రార్థించే యువరాజుకు తన సాధారణ నెలవారీ సందర్శనలను కొనసాగించడం కష్టంగా మారింది.
ఇది అయ్యప్ప స్వామికి అసంతృప్తి కలిగించింది మరియు రాజకుటుంబంలో స్వామి అసంతృప్తికి సంబంధించిన సంకేతాలు కనిపించడం ప్రారంభించాయి.
యువరాజు తప్పుకు పశ్చాత్తాపపడి శబరిమలకు బయలుదేరి అక్కడ పన్నెండు రోజుల పాటు పూజలు చేశాడు.
💠 శబరిమల దర్శనం నిర్వహణ గురించిన ఆందోళనలు ఆయన్ను అంతటా కలవరపరిచాయి.
12వ రోజు ఆరాధన రోజు రాత్రి, అయ్యప్ప స్వామి కలలో అతని ముందు కనిపించాడు మరియు అతను కాయంకుళంలోనే ఉండాలని సూచించాడు.
శబరిమలను సందర్శించే బదులు, శబరిమల యొక్క అదే దైవిక ఉనికిని కలిగి ఉన్న శాస్తాంకోటను సందర్శించి తనను పూజించమని స్వామిని కోరాడు.
కాయంకుళం ప్యాలెస్‌లో జరగబోయే ఉత్సవానికి వచ్చే యువకుడు ఆ స్థలాన్ని గుర్తించడంలో సహాయం చేస్తాడని ప్రభువు చెప్పాడు.
💠 కలలో చెప్పినట్లు ఉత్సవాల విలువిద్య పోటీలో పాల్గొన్న ఓ యువకుడు బాణం వేశాడు. యువరాజు మరియు యువకుడితో సహా ఒక బృందం విజేతను ప్రకటించడానికి బాణాన్ని వెతకడానికి తూర్పు దిశ వైపు బయలుదేరింది. చివరకు ఈ సరస్సు ఒడ్డుకు చేరుకున్నారు. ఆ సరస్సులోని ఒక చిన్న ద్వీపంలో వారు ఆ బాణాన్ని కనుగొన్నారు.
💠 ఆశ్చర్యకరంగా, ఒక చిన్న ప్లాట్‌ఫారమ్‌పై అయ్యప్ప స్వామి విగ్రహాన్ని కోతుల వంశం పూజిస్తోంది. ఆ సమయంలో యువకుడు అదృశ్యమయ్యాడు. కాయంకుళం రాజు అప్పుడు ఆలయాన్ని పునరుద్ధరించి, ప్రస్తుత రూపంలో నిర్మించాడు. ధర్మ శాస్తా అనే భావన వైష్ణవ మరియు శైవ విశ్వాసాల ఐక్యతను సూచిస్తుంది.
💠 విగ్రహ చరిత్ర రామాయణ కాలం నాటిది. రావణుడిపై విజయం సాధించిన తరువాత, రాముడు తన భార్య సీత, సోదరుడు లక్ష్మణుడు మరియు మొత్తం వానర సేనతో కలిసి ధర్మ శాస్తాకు పూజలు చేయడానికి శాస్తంకోటను సందర్శించాడని నమ్ముతారు.
శాస్తంకోట ఒడ్డున, శ్రీరాముడు మానస సరోవరంలోని సూర్య రాగ తీర్థాన్ని పోలి ఉండే వ్రతాలను పూర్వీకులకు సమర్పించాడు.
రాముడు తన వానర బృందానికి ప్రధాన వాస్తుశిల్పి అయిన నీలను శ్రీ ధర్మ శాస్తాకు సేవ చేయడానికి నియమించాడు.
ఆలయంలో ఉన్న వానర వంశానికి నీలన్ పూర్వీకులని నమ్ముతారు.
ఆ విధంగానే ఇక్కడి విగ్రహానికి విశిష్టత వచ్చింది. ఈ ఆలయం కేరళ నిర్మాణ శైలితో అద్భుతమైన వాతావరణాన్ని కలిగి ఉంది.
💠ఇక్కడ ఉన్న ధర్మశాస్తా (దేవత) శబ రిమలలోని అయ్యప్ప స్వామికి ఉన్న అధికారాలను కలిగి ఉంటాడని చెబుతారు.
ఈ ఆలయాన్ని పందళం రాజకుటుంబానికి చెందిన యువరాజు నిర్మించారు.
💠 ఇక్కడి దేవాలయం కోతుల నివాసానికి ప్రసిద్ధి. ఆలయ కోతులు ప్రధాన దేవత యొక్క దైవిక పరివారం అని నమ్ముతారు.
హనుమంతుడు సీతాదేవిని వెతుకుతూ లంకకు ఎగురుతూ ఈ ప్రదేశంలో కూడా ఆగిపోయాడని, అప్పటి నుండి ఈ ఆలయం కోతులకు నిలయంగా ఉందని నమ్ముతారు. కోతులు భక్తులకు అనుకూలమైనవి మరియు ఆలయాన్ని సందర్శించే వేలాది మంది భక్తులు ఈ కోతులకు కాయలు మరియు పండ్లను తినిపించడంలో ఆనందం పొందుతారు
💠 ఉత్సవం (వార్షిక పండుగ):
ఉత్సవం పది రోజుల పాటు జరుగుతుంది.
ఉత్సవాన్ని పురస్కరించుకుని తొలిరోజు జెండాను ఎగురవేస్తారు. ఉత్సవం కుంభం (ఫిబ్రవరి-మార్చి) మాసంలో 'ఉత్రం' నాడు జరిగే 'ఆరాట్టు'తో ముగుస్తుంది.
పదవ రోజున 'కెట్టుకఙ్చ'-ఎద్దులు, గుర్రాలు, అలంకరించబడిన రథాలు మొదలైన వాటితో కూడిన ఊరేగింపు నిర్వహిస్తారు -- అనేక ఏనుగులు తమ నెట్టిపట్టంతో (అలంకార శిరస్త్రాణం) కూడా ఆలయానికి వచ్చి ప్రధానికి పూజలు చేస్తారు.
💠 అర్ధరాత్రి జరిగే ఊరేగింపులో ఐదు ఏనుగులు పాల్గొనే ఆరాట్టు వేడుకతో పండుగ ముగుస్తుంది.
💠 కొల్లాం నుండి 28 కి.మీ దూరంలో
ఉంది.
Rachana
©️ Santosh Kumar
