ఈశావాస్యోపనిషత్తు

 *ఈశావాస్యోపనిషత్తు*

ఈశావాస్యోపనిషత్తు శుక్ల యజుర్వేదములో ఉంది.

ఈశావాస్యోపనిషత్తు అనే పేరు ఎందుకు వచ్చింది?

ఈ ఉపనిషత్తు ‘ఈశావాస్య’ అనే పదంతో ప్రారంభము అయ్యింది ఈశావాస్యోపనిషత్తు అనే పేరు వచ్చింది. దీనినే ఈశోపనిషత్తు అని కూడా అంటారు.

ఈ ఉపనిషత్తులో ఎన్ని మంత్రాలు ఉన్నాయి?

ఇందులో 18 మంత్రాలు ఉన్నాయి.

ఈశావాస్యోపనిషత్తు అందించిన ప్రధానమైన సందేశము ఏమిటి?

ఈ చరాచర ప్రపంచము అంతా ఈశ్వరుడి చేత ఆచ్చాదింపబడిందని, అందుచేత ‘నేను’, ‘నాది’ అనే భావాలు పరిత్యజించి, త్యాగబుద్ధితో, లోభరహితంగా, లభించిన దానితో సంతృప్తి చెంది అనుభవించడమే ఉత్తమ నైతిక జీవనమనే ఉదాత్త సందేశముతో ప్రారంభమవుతుందీ ఉపనిషత్తు.

పరమాత్మ ‘విశ్వవ్యాపి’ అని చెప్పే మంత్రము ఏది?

ఈశావాస్య మిదగ్ం సర్వం

యత్కించిత్ జగత్యామ్ జగత్

ఈ సూక్తి ఈ ఉపనిషత్తులో మొదటి మంత్రంలో మొదటి పాదము. ఈ దృశ్యమాన విశ్వము ఈశ్వరుడి చేత కప్పబడి ఉంది – అంటే భగవంతుడు విశ్వవ్యాపకుడని అర్థము.

వివరణ: ఈ విషయం వేదములో అనేక చోట్ల ప్రస్తావించ బడింది. ప్రసిద్ధమైన నారాయణ సూక్తములో

“యచ్చ కించిజ్జగత్సర్వమ్ దృశ్యతే శ్రూయతే2పివా

అంతర్బహిశ్చ తత్సర్వం వ్యాప్య నారాయణః స్థితః”

అని ఉంది.

ఈ ప్రపంచంలో కనిపించేది, వినిపించేది ఏది ఉందో, దాని లోపల, బయట ఉన్నవాడు నారాయణుడే (అంటే బ్రహ్మమే). ఇలా అంతా బ్రహ్మ మయమే అని గ్రహించి మానవుడు ఆయన మీదే మనస్సు లగ్నము చెయ్యాలని సందేశము.

త్యాగము చెయ్యవలసిందని, పరుల ద్రవ్యాన్ని అపహరింౘ వద్దని చెప్పిన వచనము ఏది?

లోభం గర్హించదగింది అని చెప్పే మంత్రము ఇది.

తేన త్యక్తేన భుంజీథా మా గృధః కస్య స్విద్ధనమ్

ఇది మొదటి మంత్రంలో రెండవ భాగము. ఈ చరాచర ప్రపంచమంతా భగవన్మయమే అయినప్పుడు, ఈ వస్తువు నాది, నేను సంపాదించాను అనుకోవడము అజ్ఞానము. భోగ్య వస్తువులను వేటినయినా తన ప్రయోజకత్వముతో సాధించాననే అహంకారంతో కాకుండా, భగవద్దత్తమైనవనే భావముతో, త్యాగ బుద్ధితో, అనాసక్తతతో అనుభవించుచూ ఎవరి ధనాన్ని ఆశింౘ వద్దు అని దీని అర్థము.

పరబ్రహ్మము పరిపూర్ణమూ లేక సంపూర్ణమూ అని చెప్పే శాంతి వచనము ఏమిటి?

బ్రహ్మము ఎప్పుడూ పూర్ణమే!

 

పూర్ణమదః పూర్ణమిదమ్ పూర్ణాత్పూర్ణముదచ్యతే

పూర్ణస్య పూర్ణమాదాయ పూర్ణమేవావశిష్యతే

ఓం శాంతిః శాంతిః శాంతిః

భగవంతుడు పూర్ణము (అదః పూర్ణమ్), ఈ విశ్వమూ పూర్ణమే (ఇదం పూర్ణమ్), పూర్ణమైన ఆ భగవంతుని నుండే ఈ పూర్ణమైన విశ్వము కూడా ఆవిర్భవించింది. పూర్ణము నుండి పూర్ణమును పరిహరిస్తే మిగిలేదీ పూర్ణమే.

వివరణ: బ్రహ్మము నుండి నామ రూపాలుగా విశ్వము ఆవిర్భవించి నప్పుడు, మళ్ళీ ప్రళయము వచ్చినప్పుడు, విశ్వము బ్రహ్మములో లీనమైనప్పుడు – అంటే అన్ని స్థితులలోనూ బ్రహ్మము పూర్ణమే. విశ్వము అశాశ్వతము. బ్రహ్మము శాశ్వతము. విశ్వము శాశ్వతము అనుకోవడమే అవిద్య. విశ్వము శాశ్వతము కాదని ఆధునిక సృష్టి సిద్ధాంతం కూడా చెపుతుంది. ఆ విషయాన్ని వేల సంవత్సరాల నాడు వేదము ఈ మంత్రము ద్వారా సూచించింది. సృష్టికి కావలసిన ద్రవ్యము ఏది అనే ప్రశ్నకు ఆధునిక శాస్త్రజ్ఞుల వద్ద సమాధానం లేదు. బ్రహ్మమే – శుద్ధ చైతన్యమే ద్రవ్యంగా విశ్వావిర్భావము జరిగిందని ఈ మంత్రము ద్వారా సూచించి ఆధునిక శాస్త్రజ్ఞుల కంటే ఒకడుగు ముందరే ఉంది వేద విజ్ఞానము.

ఈ మంత్రము పిల్లలతో సహా అందరికి రావలసిన శుభకర మంత్రము.

పరమాత్మ యొక్క విశిష్ట లక్షణాలను వర్ణించే వచనము ఏమిటి?

ఆ వాక్యము ఇది:

తదేజతి తన్నైజతి

తద్దూరే తద్వంతికే

త దంతరస్య సర్వస్య

తదు సర్వస్యాస్య బాహ్యతః

ఇది ఈ ఉపనిషత్తులో ఐదవ మంత్రం. దీని అర్థము – ఆత్మ తత్వము చలిస్తుంది, చలించదు, దూరంగానూ ఉంటుంది. జగత్తు లోపలా బయటా కూడా ఉంటుంది. అలాగే పాండిత్యానికి పరిమితమైన వారికి అది దూరమే, యోగులకు దగ్గరే.

వివరణ:

ఆత్మ సర్వ వ్యాప్తము – తనలో నున్న ఆత్మ తత్వము ఇతరులలో నున్న ఆత్మ తత్వము ఒకటే అనే జ్ఞానము లోపించినపుడు గుడికి ఎంత దగ్గరగా నున్నా – అంటే ఎన్ని దేవాలయాలు సందర్శించినా, ఎంత పాండిత్యము సంపాదించినా దైవానికి దూరమే. గుడికి దగ్గిర – దైవానికి దూరము అనే అర్థము వచ్చే ఆంగ్ల సామెత ఉద్భవింౘక ముందే ఈ విషయాన్ని ఉపనిషత్తు బోధించింది. ఆత్మావలోకనము చేసిన యోగులకు మాత్రమే ఆత్మతత్వం దగ్గరగా ఉంటుంది.

సర్వ వ్యాప్తమైన ఆత్మతత్వానికి అచంచలత్వము స్వాభావికము. కాని మన ఇంద్రియాలు చలించేవి గనుక ఆ చలనము ఆత్మ తత్వము మీద ఆరోపించి అది చలిస్తుందని మనము భ్రమలో ఉన్నాము. అది పొరపాటని ఈ మంత్రము మొదట వివరించింది.

సకల జీవుల యెడల సౌభ్రాతృత్వాన్ని కలిగి ఉండాలని సందేశాన్ని అందించిన వచనము ఏది?

ఆ వచనము ఇది:

యస్తు సర్వాణి భూతాని ఆత్మన్యేవానుపశ్యతి

సర్వభూతేషుచాత్మానమ్ తతో న విజుగుప్సతే

యస్మిన్ సర్వాణి భూతాని ఆత్మైవాభూద్విజానతః

తత్ర కో మోహః కః శోకః ఏకత్వమనుపశ్యతః

ఈ రెండు మంత్రాలు (6, 7) ఈ ఉపనిషత్తుకి గుండెకాయ వంటివి. వీటి అర్థము ఇది:

“ఎవ్వడైతే ప్రపంచము లోని అన్ని ప్రాణులను ఆత్మస్వరూపుడగు తనలో చూచుచున్నాడో, అలాగే అన్ని ప్రాణులలోను ఆత్మ స్వరూపుడగు తనను చూచుచున్నాడో అతడు ఎవ్వరినీ ద్వేషించడు. అలాగే బ్రహ్మజ్ఞాని అయినవాడు, సర్వాంతరాత్మగా ఉన్నది ఆ పరమేశ్వరుడే అని గుర్తెఱిగి తనకు ఇతరులకు మధ్య భేద భావము పరిత్యజిస్తాడు. అలాంటి వానికి శోకము గాని, మోహము గాని ఉండవు”

వివరణ:

ప్రపంచాన్ని పట్టి పీడిస్తున్నది భేద భావమే. ఇది తొలగినపుడు వివాదాలకు, యుద్ధాలకు, ఉగ్రవాదానికి తావెక్కడుంటుంది? మత ఛాందస వాదము ఎక్కడ ఉంటుంది? సర్వ మానవ సమానత్వం అన్నది అందరిలో నున్న పరమాత్మ ఒక్కడే అన్న ఉపనిషత్సూక్తి గ్రహించిన వాళ్లలోనే కలుగుతుంది.

ఉపనిషత్సారము హిందువుల రక్తంలో ఉంది గనుక ఎన్నడూ మనము ఇతర దేశాల మీదకి దండయాత్ర చెయ్యలేదు. అంటే కాక ఇతర దేశాల నుండి వచ్చిన అన్యమతస్తులకు ఆశ్రయము కూడా భారతదేశము కలిగించింది.

ఈశావాస్యోపనిషత్తు అందించిన సమన్వయ సిద్ధాంతము ఏమిటి?

ఏకాగ్రత సంపాదించి దేవతాజ్ఞానాన్ని అభ్యసించాలని పతిపాదించింది. అలాగే భక్తీ, జ్ఞాన మార్గాలను విడివిడిగా కాక సమన్వయము చేసి ఆచరించాలని భోధించింది. భార్య, పుత్రులు, సంపద – వీటి మీద వ్యామోహము వదలాలని ఉపదేశించింది. దీనిని ఏషణాత్రయ పరిత్యాగము అంటారు, అలాగే సమాజ ప్రగతికి ప్రవృత్తి మార్గంలోనూ, ఆత్మోద్ధరణకు నివృత్తి మార్గంలో నిస్సంగంగాను ఉంటూ, ప్రవృత్తి, నివృత్తి మార్గాల సమన్వయము పాటించాలి అని ఉపదేశించింది.

ఇలా ఆధ్యాత్మిక జీవనం, లౌకిక జీవనం పరస్పర విరుద్ధాలు కావని, వీటిని చక్కగా సమన్వయము చేసి పరిపూర్ణమైన జీవనం సాగించవచ్చుననే సమన్వయ దృక్పథాన్ని ఈ ఉపనిషత్తు ఆవిష్కరిస్తుంది.

ఈశావాస్యోపనిషత్తులోని చివరి ప్రార్థన ఏమిటి?

ఈ ఉపనిషత్తులోని చివరి ప్రార్థనా మంత్రము –

అగ్నే నయ సుపథా రాయే అస్మాన్

విశ్వాని దేవ వయునాని విద్వాన్

యుయోధ్యస్మజ్జుహురాణమేనో

భూయిష్ఠాం తే నమ ఉక్తిం విధేమ

అగ్నిదేవా! మమ్ము సరైన మార్గంలో, భాగ్యవంతులమగునట్లుగా నడిపింపుము. నీవు అన్ని మార్గములను తెలిసినవాడవు. పాపము మమ్ములను చేరకుండునట్లుగా చేయుము. నీకు అనేక ప్రార్థనా నమస్కారములను సమర్పించుచున్నాము.

న్యాయ్యేన మార్గేణ స్వస్తి ప్రజాభ్యః...