అవంతిస్వర్ మందిర్

 🕉 మన గుడి : నెం 325

⚜ జమ్మూకాశ్మీర్  : అవంతిపుర

⚜ శ్రీ అవంతిస్వామి/అవంతిస్వర్ మందిర్ 

💠 8వ శతాబ్దంలో, హిందువులలో వైష్ణవ మరియు శైవ ఆరాధనలు అలాగే సంస్కృత అభ్యాసం మరియు సాహిత్యం యొక్క స్థానం కాశ్మీర్ లోయలలో వృద్ధి చెందింది.

💠 అవంతిపూర్ మరియు మార్తాండ్, శ్రీనగర్ నుండి పెహెల్గామ్ వెళ్లే రహదారిలో మూడు హిందూ దేవాలయాలు ఉన్నాయి.  అవంతిపూర్‌లోని రెండు దేవాలయాలు 9వ శతాబ్దానికి చెందినవి మరియు మార్తాండ్‌లోని మూడింటిలో పెద్దది 8వ శతాబ్దానికి చెందినది. 

💠 ఈ దేవాలయాల శైలి ప్రత్యేకమైనది, బౌద్ధ గాంధార కళలచే ఎక్కువగా ప్రభావితమైంది, ఇది గ్రీకు మరియు హెలెనిస్టిక్ కళ మరియు వాస్తుశిల్పాలచే ఎక్కువగా ప్రభావితమైంది. 

💠 కాశ్మీర్లో విష్ణుమూర్తి, శివాలయం ఒకే చోటగల ప్రదేశము. 

స్వామివార్లు అవంతిస్వామి (విష్ణుమూర్తి), అవంతీశ్వర్ (శివస్వామి). 

💠 ఇక్కడ విష్ణుమూర్తికి ఆరు భుజములు ఉంటాయి. రెండు చేతులలో శ్రీదేవిని, భూదేవినిని కలిగి మిగిలిన నాలుగు చేతులలో శంఖ, చక్ర, గద, ధనుస్సులు వుంటాయి.

💠 స్థానికులు ఈ ఆలయాన్ని పాండవ్ లారీ అని పిలుస్తారు, దీని అర్థం " పాండవుల ఇల్లు ". 

💠 ఈ ఆలయాన్ని చమర్ రాజు అవంతివర్మన్ 853-855 లో నిర్మించారు. 

వాస్తవానికి విశ్వాసరా అని పిలువబడే పురాతన పట్టణం కూడా ఒక రాజధాని నగరం. అవంతివర్మన్ అవంతిపూర్ స్థాపకుడు మరియు 9వ శతాబ్దంలో ఉత్పల రాజవంశం. అతను తన పాలనలో కాశ్మీర్‌లో అనేక హిందూ దేవాలయాలను నిర్మించాడు, అవి ముస్లింల ఆక్రమణల కారణంగా చాలా వరకు ధ్వంసమయ్యాయి . 

💠 అవంతివర్మన్ పాలనలో ఈ ప్రాంతం అభివృద్ధి చెందింది. 

అవంతిస్వామి ఆలయం ఆ కాలంలో కాశ్మీర్‌లోని రాతి ఆలయ నిర్మాణ శైలికి ఉదాహరణ .

ముస్లింల ఆక్రమణలకు ముందు, కాశ్మీర్ శైవ మతం మరియు హిందూ తత్వశాస్త్రానికి కేంద్రంగా ఉంది మరియు సంస్కృత అభ్యాసం మరియు సాహిత్యానికి కేంద్రంగా ఉంది . 

💠 14వ శతాబ్దం నాటికి, కాశ్మీర్ ముస్లిం పాలనలోకి వచ్చింది మరియు 15వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో దాని దేవాలయాలు చాలా వరకు నిర్జనమైపోయాయి లేదా తొలగించబడ్డాయి. ఇక్కడ రెండు ఆలయాలు తప్ప...

💠 అవంతిపురాలోనే అవంతివర్మన్ రెండు అద్భుతమైన ఆలయాలను నిర్మించాడు.

ఒకటి అవంతీస్వామి అని పిలువబడే విష్ణువుకు అంకితం చేయబడింది మరియు మరొకటి అవంతీశ్వరా అని పిలువబడే శివునికి అంకితం చేయబడింది.

💠 ఇది ఆయన సింహాసనాన్ని అధిష్టించడానికి ముందు నిర్మించబడింది మరియు రెండవది సార్వభౌమాధికారాన్ని పొందిన తరువాత.

💠 ఉత్తర భారతదేశంలోని కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన జమ్మూ కాశ్మీర్‌లోని అవంతిపోరా లేదా అవంతిపూర్‌లో హిందూ దేవాలయంగా ఉన్న అవంతిస్వామి ఆలయ శిధిలాలు ఇప్పటికీ ఉన్నాయి .

💠 అవంతిస్వామి ఆలయం ఈ ప్రదేశంలో ఉన్న రెండు దేవాలయాలలో పెద్దది. హిందువుల ఆరాధ్యదైవం విష్ణువుకి అంకితం చేయబడిన అవంతిస్వామి దేవాలయం కూడా అదే విధమైన శిథిలావస్థలో ఉంది. 

💠 ఆలయ ప్రధాన గర్భగుడి విష్ణుమూర్తికి అంకితం చేయబడింది మరియు విష్ణువు యొక్క ఇతర రూపాలైన పర విష్ణువు, అనిరుద్ధ, కపిల, ప్రద్యుమ్న, లక్ష్మి, గణేష్, భూదేవి మరియు గరుడులకు అంకితం చేయబడిన ఇతర శిల్పాలు ఆలయంలో స్థాపించబడ్డాయి.

💠 దేవాలయం యొక్క భారీ శిధిలాలు ఇప్పటికీ అందమైన శిల్పాల ఛాయను వెల్లడిస్తున్నాయి.  ప్రవేశద్వారం వద్ద, భారతీయ నాగరికత కొనసాగింపుకు ప్రతీకగా గంగాదేవి మరియు యమునాదేవి శిల్పాలు ఉన్నాయి. 

💠 అంతేకాకుండా, శేషనాగపై విష్ణువు శయనించిన భంగిమ చూడదగ్గదే.  

ఇతర శిల్పాలలో ఒకటి అవంతివర్మన్ తన ఇద్దరు రాణులతో ఉన్నట్టు చూపుతుంది. 

రతి మన్మధుల విగ్రహాలు కూడా చూడముచ్చటగా ఉంటాయి

 

💠 అప్పటి ఆక్రమణదారుడు మరియు కాశ్మీర్ పాలకుడు సికందర్ షా మిరీ ఈ రెండు దేవాలయాలను కాశ్మీర్‌లోని అన్ని దేవాలయాలతో పాటు, అయ్యోధ్యా, మార్తాండ్ సూర్య దేవాలయంతో సహా ధ్వంసం చేశాడు. మతోన్మాద ఆక్రమణదారు ఈ దేవాలయాలను తప్పించినట్లయితే, ఇది ఖచ్చితంగా ఈ తేదీ వరకు కూడా బలంగా ఉండి ఉండేది.

💠 ఇది దక్షిణ భారతదేశం మరియు ఒడిశాలోని హిందూ దేవాలయాల మాదిరిగానే ఉంటుంది . దాని వాస్తుశిల్పం గురించి చెప్పాలంటే, ఈ ఆలయం ఒక దీర్ఘచతురస్రాకార ప్రాంగణంలో నిర్మించబడింది మరియు దాని చుట్టూ మూలల్లో నాలుగు మందిరాలు ఉన్నాయి. అలాగే, ప్రధాన మందిరానికి సంబంధించిన మెట్ల ముందు స్తంభాల మండపాన్ని చూడవచ్చు. 

కాలక్రమంలో ఆలయం భూమి నుండి 20 అడుగుల లోతుకు వెళ్లిందని చెబుతారు.

💠 ప్రస్తుతం ఆలయ శిఖరం మాత్రమే కనిపిస్తుంది. మనకు కనిపించే భవనం కూడా ఆనాటి అద్భుతమైన శిల్పాలు మరియు శిల్పాల గురించి పుష్కలంగా ఆధారాలు ఇస్తుంది.

💠 ఇది శ్రీనగర్ కి 30 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.