సంస్కృత భారతీ*

:

 *సంస్కృత భారతీ*

         *7/౧*

*శబ్దములు వాటి ప్రాముఖ్యం*

ప్రపంచంలో ఏకవచనం, ద్వివచనం, బహువచనములూ గల  ఒకే ఒక భాష సంస్కృతం.

***అకారాన్తః పుల్లింగో రామశబ్దః...ఇత్యుదాహారణమివ స్వీకృత్య**

*౧. ప్రథమా విభక్తి*.. నామవాచకములు.

రామః = రాముడు, రామౌ = ఇద్దరు రాములు, రామాః = బహు రాములు.

*౨. ద్వితీయాబిభక్తి*

నిన్,నున్,లన్, గురించి.

రామమ్ = రాముని, రామౌ = ఇద్దరు రాములను, రామాన్ = బహు రాములను,.

*౩.తృతీయా విభక్తి*

చేతన్, తోడన్,

రామేణ = రాముని చేత,

రామాభ్యామ్ = ఇద్దరు రాముల చేత,

రామైః = బహు రాముల చేత,

*౪. చతుర్థీ విభక్తి*

కొరకున్, కై,

రామాయ = రాముని కొరకు,

రామాభ్యామ్ = ఇద్దరు రాముల కొరకు,

రామేభ్యః = బహు రాముల కొరకు..

*౫. పంచమీ విభక్తి*.

వలన, కంటే, పట్టి

రామాత్ = రాముని వలన,

రామాభ్యామ్ = ఇద్దరు రాముల వలన,

రామేభ్యః = బహు రాముల వలన.

*౬. షష్ఠీ విభక్తి*

కి, కు, యొక్క, లో, లోపల

రామస్య = రాముని యొక్క,

రామయోః = ఇద్దరు రాముల కు,

రామాణామ్ = బహు రాముల కు.

*౭. సప్తమీ విభక్తి*

అందున్, నన్

రామే = రాముని యందు,

రామయోః = ఇద్దరు రాముల యందు,

రామేషు = బహు రాముల యందు.

*౮. సంబోధన ప్రథమా విభక్తి* ఓయీ, ఓరీ, ఓసీ..

హేరామ = ఓ రామా!, హేరామౌ = ఓ ఇద్దరు రాములారా!, హేరామాః = ఓ బహు రాములారా!!!.

ఏవం(ఇదేవిధంగా) కృష్ణః,, కాలః,సమయః, వృక్షః,నరః, మనుష్యః, దేహః, నాపితః, రజకః, మూషకః, దాసః, శుకః, చౌరః, సంశయః, ప్రశ్నః, క్రోధః, జ్వరః, రోగః, హస్తః, పాదః,అశ్వః... ఇత్యాదయః(మొదలైనవి).

*శుభం భూయాత్*

*** *కొంపెల్ల శ్రీనివాస శర్మ*"

*సంస్కృత భారతీ*      

   *అష్టమ పాఠః*

         *8*

*అవ్యయాని--తేషాం ప్రాముఖ్యం*

ఇవ = వలె, వత్ = వలె,  ఏవ = అదే, తు = కానీ, చ/అపి = మరియు, వా = లేదా, ఉచ్చైః = పైన,పైకి, నీచైః = క్రింద, క్రిందికి, తర్హి/ చేత్ = అయినచో, యర్హి = ఎలాఅయితే ,కిలా/ ఖలు = కదా, వై = కదా,అలం = చాలు,యది = ఒకవేళ!, యదా = ఎప్పుడైతే! తదా = అప్పుడు, యావత్ = ఎంతవరకు అయితే! తావత్ = అంతవరకు,పరం గొప్ప, పరం తు/కింతు = కానీ, వినా = లేకుండా !(ద్వితీయ లేదా తృతీయా విభక్తి పదం తర్వాత వినా..ప్రయోగించవలెను..ఉదాహరణ కు రామమ్ వినా లేదా రామేణ వినా) ఇత్యాదయః.

*సూచన*:-- లింగ,వచన,విభక్తులకు అతీతమైనది అవ్యయం. అవ్యయాలకు సంధి సూత్రములు మాత్రమే వర్తించును.

*ప్రయోగ విభాగః*

*౧* సః రామ ఇవ(రామః+ఇవ) అస్తి = అతను రాముని వలె ఉన్నాడు. 

*౨* సః రామ ఏవ (రామః+ ఏవ)= అతను రాముడే,

*౩* అజవత్ భోజనం ఆచరితవ్యం = మేకవలె భోజనం చేయవలెను.

*౪* అహమపి సంస్కృత అధ్యయనమేవ కరోమి , పరంతు కించిత్ న్యూనాతిరిక్త (న్యూనం = తక్కువ, అతిరిక్తం = ఎక్కువ; న్యూనాతిరిక్తం =  తక్కువ ఎక్కువ గా/ అటుఇటుగా/ ఎంతో కొంత) సంస్కృత జ్ఞానం తు అస్తి మహ్యం = నేను కూడా సంస్కృత అధ్యయనమే చేయుచున్నాను. కానీ కొంత ఎంతో కొంత సంస్కృత జ్ఞానం నాకు ఉన్నది.

*౫* యది సంస్కృత భాషాధ్యయనమిచ్ఛన్తి చేత్ అస్మిన్ సమూహేస్థిత సమస్త సందేశపఠనపాఠనం కరోతి చేత్ అలం భవతి =  ఒకవేళ సంస్కృత భాషాధ్యనం కోరుకుంటే ఈ సమూహం లో ఉండే అన్ని రకాల సందేశాలను చదువుట సరిపోతుంది.

*౬* యావత్ ధర్మః సాధ్యం భవతి తావత్ అనుసరణీయం = ఎంతవరకైతే  సాధ్యమవుతుందో అంతవరకూ అనుసరించవలెను.

*౭* అహం గోసేవాఖ్యం కర్మ కరోమి ఖలు(కిలా) = నేను గోసేవ అనే(ఆఖ్యం) పని చేయుచున్నాను కదా!

*౮* సంధ్యావందనం వినా కిమపి కర్మా న ఫలతి.= సంధ్యావందనం చేయకుండా (లేకుండా) ఏ కర్మ అయిననూ ఫలించదు.

**** *కొంపెల్ల శ్రీనివాస శర్మ*