వెంకటరాయ శాస్త్రిగారు

 🙏వేదం వెంకటరాయ శాస్త్రిగారు 🙏

తెలుగు నేల గర్వించదగ్గ మహనీయులలో వేదం వెంకటరాయ శాస్త్రి గారు ప్రముఖులు.

వేదం వెంకటరాయ శాస్త్రి 1853 డిసెంబర్ 21న మద్రాసులో (ఇప్పుడు చెన్నై) వెంకటరమణ శాస్త్రి మరియు లక్ష్మమ్మ దంపతులకు జన్మించారు . ఆయన 1887లో బ్యాచిలర్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ డిగ్రీని పొందారు మరియు 25 సంవత్సరాలు మద్రాస్ క్రిస్టియన్ కళాశాలలో సంస్కృత పండిట్‌గా పనిచేశారు . 

శాస్త్రి తెలుగు నాటక రంగం మరియు సాహిత్యానికి గణనీయమైన కృషి చేసిన గొప్ప రచయిత మరియు నాటక రచయిత . ఆయన మూల నాటకాలను రచించి, కాళిదాసు మరియు హర్షుని సంస్కృత రచనలను తెలుగులోకి అనువదించారు. 1899లో, ఆయన ఆంధ్ర భాషాభిమాని నాటక సమాజాన్ని స్థాపించారు, ఇది తెలుగు నాటక రంగాన్ని ప్రోత్సహించడంలో కీలక పాత్ర పోషించిన నాటక సంఘం.

ఆయన రాసిన మూల రచనలలో, ప్రతాపరుద్రీయ నాటకం (1897) మరియు ఉషా పరిణయం (1901) ముఖ్యమైనవి. ప్రతాపరుద్రీయ నాటకం అనే చారిత్రక నాటకం, కాకతీయ రాజు ప్రతాపరుద్రుడు మరియు చాణక్యుడి చాకచక్యుడి చాకచక్యంతో ప్రేరణ పొందిన అతని మంత్రి యుగంధర పాత్రను పోషించినందుకు ప్రశంసలు అందుకుంది . ఈ నాటకం కవి విద్యానాథుడు; రాజభటుడు చెకుముకి శాస్త్రి; మరియు తెలుగు నాటక రంగంలో హాస్యానికి ప్రసిద్ధి చెందిన గ్రామీణ ద్వయం పెరిగాడు మరియు యెల్లి వంటి చిరస్మరణీయ పాత్రలను కూడా పరిచయం చేసింది.

1916లో సూర్యరాయాంధ్ర నిఘంటువుకు ప్రధాన సంపాదకుడిగా పనిచేసి తెలుగు నిఘంటురచనకు శాస్త్రి తన వంతు కృషి చేశారు , ఇది తెలుగు నిఘంటువుల సంకలనంలో ఒక ముఖ్యమైన మైలురాయి.

ఆయన 1929 జూన్ 18న మద్రాసులో మరణించారు. 

సాహిత్య రచనలు 

నాగనందము (1891)శకుంతలము (1896)

ప్రతాపరుద్రీయ నాటకం (1897)

ఉషా పరిణయం (1901)

విక్రమోర్వశీయం (1901)

నన్నెచోడుని కవిత్వము 

పుష్పబాణ విలాస

విసంధి వివేకము (1912)

బొబ్బిలి యుద్ధం (1916)

మాళవికాగ్నిమిత్రము (1919)

తిక్కన సోమయాజి విజయము (1919)

ఉత్తరరామ చరిత్ర (1920)

ఆంధ్ర సాహిత్య దర్పణము

వ్యామోహము

తానాషా, అక్కన్న మాదన్నలు

పరిశోధన వ్యాసము

మయసభ (దుర్యోధనుడు)

వేదము వేంకటరాయశాస్త్రులవారి జీవితచరిత్ర సంగ్రహము

రసమంజరి (1950)

గౌరవాలు

1920 : ఆంధ్ర మహాసభ ద్వారా మహామహోపాధ్యాయ పురస్కారం .

1922 : ద్వారకా పీఠం శంకరచే సర్వతంత్ర స్వతంత్ర, మహామహోపాధ్యాయ మరియు విద్యాదానవ్రత మహోరాధి సౌకర్యాలు.

1927: ఆంధ్ర విశ్వకళా పరిషత్ ద్వారా కళాప్రపూర్ణ . ఆ గౌరవాన్ని పొందిన మొదటి వ్యక్తి ఆయన

ఉషా పరిణయం నాటకం 

రాక్షసుల రాజు బాణాసురుడు శివుని ఆశీస్సులు కోరుతూ తీవ్రమైన తపస్సు చేస్తాడు. శివుడు బాణాసురుడికి ప్రత్యక్షమై తన కోరికను వెల్లడించమని అడుగుతాడు. బాణాసురుడు శివుడిని, పార్వతిని మరియు వారి కుటుంబాన్ని తన నగర సోనాపురి ప్రవేశ ద్వారం వద్ద కాపలాగా ఉంచమని అడుగుతాడు. శివుడు తన కుటుంబమంతా ప్రమధగణాలతో సహా నగరాన్ని కాపాడటానికి సోనాపురికి వెళ్తాడు. ఇది అహంకారి బాణాసురుడికి అతి విశ్వాసం కలిగిస్తుంది మరియు అతను దేవతలతో యుద్ధం చేస్తాడు. దేవతలు శివుని రక్షణలో ఉన్న శక్తివంతమైన బాణాసురుడికి సరిపోలరు మరియు తరువాతి యుద్ధంలో ఓడిపోతారు. అతను దేవతలను ఓడించిన శక్తి అయిన శివుడిని మరింత సవాలు చేస్తాడు. బాణాసురుడి అహంకారానికి కోపంగా ఉన్న శివుడు, అతని రథం యొక్క జెండా కారణం లేకుండా పడిపోయినప్పుడు, శ్రీ కృష్ణుడు అతనితో పోరాడి అతని గర్వాన్ని అణచివేస్తాడని శపిస్తాడు.

బాణాసురుడి అందమైన కుమార్తె ఉష, తన తండ్రి కోట ప్రవేశద్వారం వద్ద ఉన్న శివుడు మరియు పార్వతిని ప్రార్థిస్తుంది మరియు పార్వతి నుండి నృత్య కళను నేర్చుకుంటుంది. ఒక రోజు, ఉష నిద్రపోతుంది మరియు ఆమె కలలలో ఒక అందమైన యువకుడితో సన్నిహిత మరియు శృంగార ప్రేమ ఆటను అనుభవిస్తుంది. అది కలనా లేక వాస్తవమా అని ఆమె గ్రహించలేకపోతుంది. ఆమె దీనితో భయపడి, గందరగోళానికి గురవుతుంది. ఆమె తన కలల యువకుడితో తన అనుభవాన్ని గుర్తుచేసుకుంటుంది మరియు తరువాత వచ్చే శృంగార బాధను భరించలేక మూర్ఛపోతుంది.

ఉష సహచరులు సహాయం కోసం ఆమె ప్రియమైన స్నేహితురాలు చిత్రలేఖను పిలుస్తారు. ఉషతో సంభాషణ ద్వారా చిత్రలేఖ పరిస్థితిని అర్థం చేసుకుని, తన కలల నుండి ఆ యువకుడి చిత్రాన్ని గీయమని ఉషను ఒప్పిస్తుంది. చిత్రలేఖ ఆ చిత్రాన్ని చూసి వెంటనే అతన్ని శ్రీకృష్ణుని మనవడు అనిరుద్ధుడిగా గుర్తిస్తుంది.

చిత్రలేఖ నిద్రపోతున్న అనిరుద్ధుడిని ఉష గదికి తీసుకువస్తుంది. ఉష అతన్ని చూసి చాలా సంతోషిస్తుంది. అనిరుద్ధుడు మేల్కొని అందమైన ఉషతో ఒక వింత ప్రదేశంలో తనను కనుగొన్నప్పుడు. ఉష తన ప్రేమను వ్యక్తపరుస్తుంది మరియు చిత్రలేఖ తనను తన గదికి తీసుకువచ్చిందని చెబుతుంది. అనిరుద్ధ మొదట్లో కోపంగా ఉంటాడు, కానీ చివరికి ఆమె తన ప్రేమను అర్థం చేసుకుని ఆమెను వివాహం చేసుకోవడానికి అంగీకరిస్తాడు.

ఉషా పరిణయం కథ అనిరుద్ధుడు మరియు ఉష మధ్య వివాహంతో ముగుస్తుంది.

సమర్పణ 

మారేపల్లి ఉదయ భాస్కర శర్మ