చిరవిభవా ! శతకము "

 .

          🙏  హరిః  ఓమ్‌  🙏

🌸🌻పద్యాల🌻తోరణం🌻🌸

          🌹శు భో ద యం 🌹

    ప్రాతఃస్మరణీయులు శ్రీమాన్‌    

    కూచిమంచి తిమ్మకవివరేణ్య

                     విరచిత

       " చిరవిభవా ! శతకము "

                    🌼🌹🌼

-8- చంపకమాల :

శరశరదిందు కుంద 

హరిచందన హార తుషార తారకా

దర ఘనసారవర్ణ వరదండ

శుకాంబుజపాణి వాణి యా

దరమునఁ బ్రోచుచోఁ గవికదంబము నిన్బ్రణుతించు ధన్యమై

చిరవిభవా ! భవా ! విజితచిత్తభవా ! యభవా ! మహాభవా🙏

టీకా :

( తెల్లని ..)శర(..ము) = ఱెల్లు , 

శరత్‌(..కాలపు) , + ఇందు = చంద్రుడు , 

కుంద = మొల్ల పూవు , 

హరిచందన(..ము) = వెన్నెల ,  

హార(..ము) = ముత్యాల దండ ,  

తుషార(..ము) = మంౘు ,  

తారకాదర = నక్షత్ర కాంతి , ఘనసార(..ము) = కర్పూరము మొ॥

వర్ణ(..ము గలిగి ) , వరదండ = జపమాల , 

శుక(..ము) = చిలుక , + అంబుజ(..ము) = పద్మము ,  పాణి = హస్తము(..నందు గల) , వాణి = సరస్వతీదేవి , 

(యా)ఆదరమునఁ ,  బ్రోచుచోఁ = కాచుట వలన , (గ)కవి(..యొక్క) , కదంబము = 

(కావ్య..) సముదాయము , ధన్యమై , 

నిన్ = నిన్ను , (బ్ర)ప్రణుతించు = కీర్తించును ..

శివా ! ..

[ ఈ మకుటార్థము 

ప్రతి పద్యమునకును అన్వయము ..

చిరవిభవా ! = శాశ్వతమైన విభవము గలవాడా ! ,  భవా ! = శివా ! 

< విజిత = జయించబడిన , 

చిత్తభవా ! = మన్మథుని గలవాడా > = 

మన్మథుని జయించినవాడా ! (య)అభవా ! = (జనన మరణ 

చక్రబంధ క్రమమున ..) జన్మ లేనివాడా !

మహాభవా ! = ౘచ్చి , పుట్టునటువంటిది కాని గొప్ప పుట్టుక కలవాడా = శాశ్వతుడా..]🙏

భావము : !

చిరవిభవా ! భవా ! 

విజితచిత్తభవా ! యభవా ! మహాభవా ! 

తెల్లని .. ఱెల్లు - శరత్కాలపు చంద్రుడు - మొల్ల పూవు - వెన్నెల - ముత్యాల 

దండ - మంౘు - నక్షత్ర కాంతి - కర్పూరము మొ॥వాటి వర్ణము గలిగి .. జపమాల - చిలుక - పద్మము .. హస్తములందు గల సరస్వతీదేవి 

ఆదరమున కాచుట వలన కవియొక్క 

కావ్యసముదాయము ధన్యమై - నిన్ను కీర్తించును ..

శివా ! ..🙏