ఉపాసనలో అవరోధాలను అధిగమించటం ఎలా?
ఉపాసన (ఉప ఆసన) అంటే సమీపంలో కూర్చోవడం. దేని సమీపంలో కూర్చోవాలి? దేని సమీపంలో అఖండమైన ఆనందం కలుగుతుందో, ఏది జీవన లక్ష్యమో దాని సమీపంలో కూర్చోవాలి. విశ్వవ్యాపిత అనంత చైతన్యాన్ని అవిచ్ఛిన్నంగా భావన చేస్తూ ఆ చైతన్యంలో లయమయ్యే లక్ష్యంతో ధ్యానించడమే ఉపాసన. అనంతత్వాన్ని భావించలేని వారు పరిమితమైన మూర్తిని భావన చేస్తూ.. క్రమక్రమంగా ఉన్నతస్థాయికి చేరడం సాధనగా చెప్పబడుతుంది.
సాధన అంటే పూర్తిగా మనసును లక్ష్యంపై కేంద్రీకరించడం. పరిమితత్త్వంతో ఆరంభించినా, అనుభవాలను జ్ఞానంగా మలుచుకుంటూ, పరిమితులను చెరిపివేసుకుంటూ, స్థాయిని ఉన్నతీకరించుకుంటూ, ముందుకు సాగడమే ఉపాసన. ఈ సాధన చెప్పుకొన్నంత సులువు కాదు. సాధించలేనంత భయంకరమైనదీ కాదు.
వ్యాధిస్త్యాన సంశయ ప్రమాద ఆలస్య అవిరతి భ్రాంతి ధర్మానా
లబ్ధ భూమికత్వ అనవస్థితత్వాని చిత్త విక్షేపాః యోగాంతరాయాః
అని.. సాధనలో పది అవరోధాలను పతంజలి యోగశాస్త్రం గుర్తించింది. ఆ పది అడ్డంకులూ ఏంటంటే.. వ్యాధి (శారీరక వ్యాధులు), స్త్యాన (నిర్లిప్తత, నిరాసక్తతలు ఆవహించడం), లక్ష్యాన్ని నిర్ణయించుకోలేని ‘సంశయం’, ప్రమాదం (మరచిపోవడం), ఆలస్యం (సాధనను వాయిదా వేయడం), అవిరతి (అమితమైన కోరికలను కలిగి ఉండడం), భ్రాంతి దర్శన (ఉపాస్య దైవంలో అనవసర వస్తువును దర్శించడం), అలబ్ధ భూమికత్వం (ఎన్ని రోజులు సాధన చేసినా కనీస అభివృద్ధి లేదనుకోవడం), అనవస్థి తత్త్వం (ఒకసారి ఉపాసన, మరొకసారి యజ్ఞయాగాదులు, ఇంకోసారి వ్యవసాయ వాణిజ్యాదులలో మనసు నిలవడం), చిత్త విక్షేపం (ఆలోచనల వెంట మనసు పరిగెత్తడం). ఇవన్నీ యోగ సాధనలో, ఉపాసనలో అవరోధాలుగా చెప్పబడ్డాయి.
అవరోధాలను అధిగమించాలంటే వాటిని సమగ్రంగా అవగాహన చేసుకోవాలి. జీవిత లక్ష్యమెప్పుడూ ఇష్టాయిష్టాలకు అతీతంగా ఉండాలి. లక్ష్యం పట్ల, గురువు పట్ల. మార్గం పట్ల అచంచల విశ్వాసం.. ఓపిక, ఫలితం వచ్చేదాక విసుగులేని ఉత్సాహంతో కూడిన ప్రయత్నం.. అనుమానాలకు తావివ్వకుండా ప్రతిక్షణమూ అప్రమత్తంగా ఉండడం.. ఫలితాపేక్షలేని కర్మాచరణలు.. అవసరం. సాధనలో ఏర్పడే భ్రమలు సాధారణమే అనే జ్ఞానం వల్ల పురోగతి ఉంటుంది. ఉత్సాహంతో నిర్లిప్తతను అధిగమిస్తూ, విచక్షణాయుత సాహసంతో చేసే నిరంతర ప్రయత్నమే అవరోధాలను తొలగిస్తుంది.
ధ్యానంలో జరిగే పరిణామాలు సాధకునికి తెలియకపోవచ్చు. సంశయిస్తే సాధన మందగిస్తుంది. కాబట్టి, సమర్థుడైన గురువును ఆశ్రయించి ఆయన మార్గదర్శనంలో చేసే సాధన సత్ఫలితాన్నిస్తుంది. లక్ష్యసాధనలో ఏర్పడే అవరోధాలను గుర్తించి అధిగమిస్తే.. భౌతిక జీవితంలోనైనా ఆధ్యాత్మిక జీవితంలోనైనా విజయం సిద్ధిస్తుంది.
ఉపాసన (ఉప ఆసన) అంటే సమీపంలో కూర్చోవడం. దేని సమీపంలో కూర్చోవాలి? దేని సమీపంలో అఖండమైన ఆనందం కలుగుతుందో, ఏది జీవన లక్ష్యమో దాని సమీపంలో కూర్చోవాలి. విశ్వవ్యాపిత అనంత చైతన్యాన్ని అవిచ్ఛిన్నంగా భావన చేస్తూ ఆ చైతన్యంలో లయమయ్యే లక్ష్యంతో ధ్యానించడమే ఉపాసన. అనంతత్వాన్ని భావించలేని వారు పరిమితమైన మూర్తిని భావన చేస్తూ.. క్రమక్రమంగా ఉన్నతస్థాయికి చేరడం సాధనగా చెప్పబడుతుంది.
సాధన అంటే పూర్తిగా మనసును లక్ష్యంపై కేంద్రీకరించడం. పరిమితత్త్వంతో ఆరంభించినా, అనుభవాలను జ్ఞానంగా మలుచుకుంటూ, పరిమితులను చెరిపివేసుకుంటూ, స్థాయిని ఉన్నతీకరించుకుంటూ, ముందుకు సాగడమే ఉపాసన. ఈ సాధన చెప్పుకొన్నంత సులువు కాదు. సాధించలేనంత భయంకరమైనదీ కాదు.
వ్యాధిస్త్యాన సంశయ ప్రమాద ఆలస్య అవిరతి భ్రాంతి ధర్మానా
లబ్ధ భూమికత్వ అనవస్థితత్వాని చిత్త విక్షేపాః యోగాంతరాయాః
అని.. సాధనలో పది అవరోధాలను పతంజలి యోగశాస్త్రం గుర్తించింది. ఆ పది అడ్డంకులూ ఏంటంటే.. వ్యాధి (శారీరక వ్యాధులు), స్త్యాన (నిర్లిప్తత, నిరాసక్తతలు ఆవహించడం), లక్ష్యాన్ని నిర్ణయించుకోలేని ‘సంశయం’, ప్రమాదం (మరచిపోవడం), ఆలస్యం (సాధనను వాయిదా వేయడం), అవిరతి (అమితమైన కోరికలను కలిగి ఉండడం), భ్రాంతి దర్శన (ఉపాస్య దైవంలో అనవసర వస్తువును దర్శించడం), అలబ్ధ భూమికత్వం (ఎన్ని రోజులు సాధన చేసినా కనీస అభివృద్ధి లేదనుకోవడం), అనవస్థి తత్త్వం (ఒకసారి ఉపాసన, మరొకసారి యజ్ఞయాగాదులు, ఇంకోసారి వ్యవసాయ వాణిజ్యాదులలో మనసు నిలవడం), చిత్త విక్షేపం (ఆలోచనల వెంట మనసు పరిగెత్తడం). ఇవన్నీ యోగ సాధనలో, ఉపాసనలో అవరోధాలుగా చెప్పబడ్డాయి.
అవరోధాలను అధిగమించాలంటే వాటిని సమగ్రంగా అవగాహన చేసుకోవాలి. జీవిత లక్ష్యమెప్పుడూ ఇష్టాయిష్టాలకు అతీతంగా ఉండాలి. లక్ష్యం పట్ల, గురువు పట్ల. మార్గం పట్ల అచంచల విశ్వాసం.. ఓపిక, ఫలితం వచ్చేదాక విసుగులేని ఉత్సాహంతో కూడిన ప్రయత్నం.. అనుమానాలకు తావివ్వకుండా ప్రతిక్షణమూ అప్రమత్తంగా ఉండడం.. ఫలితాపేక్షలేని కర్మాచరణలు.. అవసరం. సాధనలో ఏర్పడే భ్రమలు సాధారణమే అనే జ్ఞానం వల్ల పురోగతి ఉంటుంది. ఉత్సాహంతో నిర్లిప్తతను అధిగమిస్తూ, విచక్షణాయుత సాహసంతో చేసే నిరంతర ప్రయత్నమే అవరోధాలను తొలగిస్తుంది.
ధ్యానంలో జరిగే పరిణామాలు సాధకునికి తెలియకపోవచ్చు. సంశయిస్తే సాధన మందగిస్తుంది. కాబట్టి, సమర్థుడైన గురువును ఆశ్రయించి ఆయన మార్గదర్శనంలో చేసే సాధన సత్ఫలితాన్నిస్తుంది. లక్ష్యసాధనలో ఏర్పడే అవరోధాలను గుర్తించి అధిగమిస్తే.. భౌతిక జీవితంలోనైనా ఆధ్యాత్మిక జీవితంలోనైనా విజయం సిద్ధిస్తుంది.
కామెంట్‌లు లేవు:
కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి