అష్టవిధ బ్రాహ్మణులు

 *అష్టవిధ బ్రాహ్మణులు*

ధర్మశాస్త్రాలు బ్రాహ్మణుని స్థాయిని బట్టి 8 విధాలుగా వర్ణించాయి. అవి:

1 మాత్రుడు: బ్రాహ్మణకులంలో జన్మించినా, ఉపనయనము, అనుష్ఠానమూ లేని 

   వాడు.

2 బ్రహ్మణుడు: వేదాలను కొంతమేరకే అధ్యయనం చేసినవాడు. అయితే, 

   ఆచారమూ, శాంతి, సత్యము, దయ కల వాడు, ఆ బుద్ధి కలిగినవాడు.

3 శ్రోత్రియుడు: కనీసం ఒక వేదం శాఖను, కల్పసూత్రాలతో, షడంగములతో, 

   అధ్యయనం చేసి, యజ్ఞాది షట్కర్మలను చేసేవాడు. 

4 అనుశాసనుడు: వేదాలను, ఉపనిషత్తులను అధ్యయనం చేసి అర్థం 

   చేసుకున్నవాడు; నిర్మలమైన చిత్తం కలిగి శ్రోత్రియుడి లక్షణాలు కలవాడు.

5 బ్రూణుడు: యజ్ఞయాగాదులు, వేదాధ్యయనము, వ్రతాలు చేస్తూ, ఇంద్రియాలను 

   జయించినవాడు; అనుశాసనుడి లక్షణాలు కలవాడు.  

6 ఋషికల్పుడు: వైదిక, లౌకిక వ్యవహారములు తెలిసి, గృహస్థుగా వున్నవాడు; 

   బ్రూణుడి లక్షణాలు కలవాడు. 

7 ఋషి: తపస్వి; కామమూనూ, ఆకలినీ జయించినవాడు, సత్యసంధత 

   కలిగినవాడు; వరములను, శాపములను ఇవ్వగలిగినవాడు.

8 ముని: అరిషడ్వర్గములను, ఇంద్రియములను, జయించినవాడు; 

   వస్తుసంపదలపై మోహము లేనివాడు; మౌనియై సమాధి స్థితి పొందినవాడు.